Mazhar Şevket İpşiroğlu

Felsefeci, Sanat Tarihçisi

Doğum
Ölüm
-
Eğitim
Düsseldorf Resim Akademisi Resim Bölümü

Sanat tarihçisi, felsefeci (D. 1908, İstanbul - Ö. 1985). Nazan İpşiroğlu’nun eşi, Zehra İpşiroğlu’nun babasıdır. Bonn, Hamburg ve Berlin üniversitelerinde felsefe ve sanat tarihi, Düsseldorf Resim Akademisinde resim öğrenimi gördü. Bonn üniversitesinde felsefe alanında doktorasını verdi (1933). Döndüğü İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünde doçentliğe (1934) ve profesörlüğe (1943) yükseldi. Sanat Tarihi bölümü başkanlığına getirildiği (1949) Edebiyat Fakültesinin dekanlığını da yaptı (1948-49, 1958-59). 1960’ta ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. 1977’de emekliye ayrıldı.

Sabahattin Eyuboğlu ile İstanbul Üniversitesi Film Merkezini kurdu (1956). Birlikte hazırladıkları ilk belgesel film olan Hitit Güneşi ile 1956 Berlin Festivalinde ikincilik kazandı. Eyuboğlu ile ayrıca Surname (1957), Kapalıçarşı (1974) gibi yedi belgesel film daha hazırlamıştır. Deneme ve makaleleri Felsefe Semineri Dergisi (1939), Felsefe Arkivi (1949) ile İstanbul Üniversitesi Bülteni’nde yayımlandı.

“İpşiroğlu‘nun kitapları bizleri yalnız İslâm sanatının ya da Avrupa sanatının çeşitli alanlarına ve dönemlerine götürmekle kalmaz, aynı zamanda alımlayanla yapıt arasındaki dolaysız iletişime, duyularla düşünmeye somut bir model sunar. Bu model görsel düşünmeden hiç payını alamamış “ilim bürokratlarının” savundukları soyut bilimselliğe, “bilim için bilim” anlayışına karşıdır. İpşiroğlu’na göre bilim ve sanat, kuramla uygulama, çözümleyici düşünmeyle duyularla bütünleşen düşünme birbirinden ayrılmaz bir bütünü oluşturur. Bu açıdan İpşiroğlu‘nun özgün bir alımlama ve yorumlama sürecini dile getiren yapıtları bugünün okuyucusuna çok şey söylemekte. Gene bu açıdan kitaplarının yeni baskılarının yapılarak bugünün okuyucusuna ulaşması son derecede önemli.” (Nazan İpşiroğlu)

ESERLERİ:

Martin Heidegger ve Max Sche-ler‘de İnsan (1939), Rönesans Sanatı (1942), Avrupa Sanatı ve Problemleri (c.1, 1946), Hegels Aesthetik in ihrem Historischen Zusammanhang (Bonn, 1953), Avrupa Sanatında Gerçek Duygusu (S. Eyuboğlu ile, 1954), Fatih Albümüne Bir Bakış (S. Eyuboğlu ile, 1955), UNESCO‘nun Türkiye Kitabı (S. Eyuboğlu ile, 1958), Saklı Kilise (S. Eyuboğlu ile, 1958), Turkey (S. Eyuboğlu ile, 1961), Die Kirche von Achtamar (Aktamar Kilisesi, 1963), Malerei der Mangolen (1965), Das Bild im Islam (1971), İslâm‘da Resim Yasağı ve Sonuçları (1973), Siyah Qalem (1976), Oluşum Süreci Sanatın Tarihi (Nazan İpşiroğlu ile, 1977), Sanatta Devrim (N. İpşiroğlu ile, 1979), Meisterwerke aus dem Topkapı (1980), Düşünmeye Çağrı (N. İpşiroğlu ile, 1982), Kök Atatürkçülük (N. İpşiroğlu ile 1983), Bozkır Rüzgârı Siyah Kalem (2004).

HAKKINDA: Hilmi Yavuz (Cumhuriyet, 19.1.1983), Arslan Kaynardağ / Bizi Düşünmeye Çağıran Bir Kitap (Somut dergisi, sayı: 30, 25.2.1983), Filiz Çağman / Hocam İpşiroğlu (Milliyet Sanat, 15.3.1985), Haldun Taner / Mazhar Şevket İpşiroğlu (Milliyet, 17.3.1985), Ferit Edgü / İpşiroğlu’nun Hayatının Kitabı: Siyah Kalem (Milliyet Sanat, 15.11.1985), Ferit Edgü / İpşiroğlu’nun Son Kitabı Üzerine (Cumhuriyet, 5.12.1985), Arslan Kaynardağ / Felsefecilerle Söyleşiler (1986), Akşit Göktürk / Yenilikçi Sanatta Öğrenebileceğimiz, Çağdaş Düşünce, İpşiroğlu’ya Saygı (1987), Nazan İpşiroğlu / Mazhar Şevket İpşiroğlu Anısına (Cumhuriyet Kitap, 4.1.2001), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör