Yazar, edebiyat tarihçisi (D. 24 Mayıs
1924, Harput / Elazığ - Ö. 8 Şubat 2001, İstanbul). İlk ve ortaöğrenimini
Elazığ’da tamamladı. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu parasız yatılı sınavlarını
kazanarak girdiği (1944) İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji
Bölümünü (1948) bitirdi. Diyarbakır ve Aydın liselerinde edebiyat öğretmenliği
yaptı. Diyarbakır’daki öğretmenliği sırasında Karacadağ dergisini
yönetti. MEB tarafından staj yapması için Paris’e gönderildi. Dönüşünde
İstanbul Çapa Eğitim Enstitüsü edebiyat öğretmenliğine tayin edildi. 1969
yılına kadar bu görevde kaldı. Bu arada Ankara Hukuk Fakültesini (1960)
bitirdi. 1969’dan itibaren Yüksek Öğretmen Okulunda edebiyat hocalığı yaparak
1974’te emekliye ayrıldı. Emekli olduktan sonra da Türk Musiki Devlet
Konservatuarında edebiyat dersleri verdi.
Ahmet Kabaklı’nın öğrencilik
yıllarındayken yazdığı “Yunus Emre mi Haklı, Gölpınarlı mı?” başlıklı
ilk yazısı 20 Kasım 1946’da Son Saat gazetesinde yer almıştı. Aynı
yıllarda, Nurettin Topçu’nun çıkardığı Hareket dergisinde polemik
yazıları, Bizim Türkiye dergisinde siyasi hiciv ve yorum yazıları
yayımlandı. Daha sonra Hisar, Yeni İstanbul gibi dergilerde şiirleri ve
yazıları çıktı. 1957 yılında Tercüman gazetesinin açtığı fıkra
yarışmasında (Emil Galip Sandalcı ve Hakkı Gülmen’le birlikte) birinci gelerek
başladığı fıkra yazarlığını o tarihten itibaren, zaman zaman aralar vererek
sürdürdü. Nihat Sami Banarlı, Mehmet Kaplan, Mümtaz Turhan, Tarık Buğra, İrfan
Atasagun gibi arkadaşlarıyla Türk Edebiyatı Cemiyetini kurdu. Cemiyetin
çıkardığı Türk Edebiyatı (Ocak, 1972) dergisini yönetti. Ayrıca bazı
öğretim üyeleri ve yazarlarla birlikte Türk Edebiyatı Vakfının (1978)
kurucularından oldu. Türk Edebiyatı adlı edebiyat tarihi ve yayımladığı
düşünce kitaplarıyla, son dönem edebiyat ve düşünce hayatımızın önemli isimleri
arasında yer aldı.
Türk basını, edebiyatı ve düşünce
hayatında kendine özgü bir yeri bulunan Kabaklı’nın düşünce ve sanat konularına
ilişkin temel yaklaşımı şöyle özetlenebilir: “Uzun bir tarihi, şeref ve
üstünlükle gerçekleştirmiş; İslâmî inançlı ile millî karakterimizi çağlar
içinde şaşılacak bir terkibe ulaştırmış olan öz kaynaklarımızdan, ecdadımızdan
ve halkımızdan alınacak sayısız örnek ve ilhamlar ile, günümüz dünyası içinde
orijinal ve şahsiyetli, güçlü ve zengin bir Türkiye’nin varolması hususunda
maddi ve manevi bütün imkânlarımızın seferber etmek.”
Bürokrasi ve Biz adlı eseri ile TMKV
1976 Fikir Ödülünü, Temellerin Duruşması adlı eserinin birinci cildiyle
1989 TYB Fikir Ödülünü aldı. Aydınlar Ocağının öncülüğünde Aralık 1996’da
(fikir hayatının 50. yıldönümünde) kendisine Şeyh’ üll Muharrirîn beratı
verildi. Kabri Eyüp Sultan Mezarlığı’ndadır.
ESERLERİ:
DENEME-İNCELEME-BİYOGRAFİ: Kültür
Emperyalizmi (1970), Müslüman Türkiye (1970), Mabet ve Millet
(1970), Mehmet Akif (1970), Yunus Emre (1971), Mevlâna
(1975), Ejderha Taşı (1975, 1992’de Azize Caferzade tar. Azeri
Türkçesine aktarıldı), Bizim Alkibiades (1978), Ecurufya (1981), Sohbetler
(2 cilt, 1987), Temellerin Duruşması (1989), Güneydoğu Yakından (1990),
Şiir İncelemeleri (1992), Doğudan Doğuş (1993), Türk Edebiyatı
(5 cilt, 1991-1994), Sultan’üş-şuara Necip Fazıl (1995), Şair-i Cihan
Nedim (1996), Neden Milliyetçilik? (2001), Nazım Hikmet (2002), Temellerin
Duruşması 2 - Gazi ve Atatürkçüler (2002), Alperen (2002), Millete
Vurulan Canlı Pranga: Bürokrasi ( 2002), Devlet Felsefemiz (2002), Çağlara
Hükmedenler (2003), Türkiye’yi Yoğuranlar (2003), İstanbul
Güldestesi (2003).
SADELEŞTİRME: Şehir Mektupları I
(Ahmet Rasim’den, 1971), Muhayyelât-ı Aziz Efendi (Giritli Aziz
Efendi’den, 1983).
ÇEVİRİ: Pik Vik’in Maceraları (Charles
Dickens’tan, 1962).
KAYNAKÇA: İhsan Işık /
Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) –
Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007) – Ünlü Fikir ve Kültür
Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3, 2013) - Encyclopedia of
Turkey’s Fomous People (2013), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler
Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6.
bas. 1999), Beşir Ayvazoğlu / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 24, 2001), Erol Ülgen
/ Ahmet Kabaklı (Türk Edebiyatı, Mart-Nisan 2001), Aslı Örnek / Temellerin
Duruşması 2 - Gazi ve Atatürkçüler (Radikal Kitap, 22.10.2002), Muhsin İlyas
Subaşı / Temellerin Duruşması (Türk Edebiyatı, Temmuz 2003), Mehmet Nuri Yardım
/ Yazar Olacak Çocuklar (2004).
