Şair ve yazar (D. 31 Ocak
1924, Bakü / Azerbaycan - Ö. 26 Şubat 1996, Bakü). Asıl adı Ali Kuluoğlu
Cavadzade. Bakü’de ortaokulda okurken ilk şiirleri ile gazetelerde tanınmaya
başladı. Ailesi aslen Güney Azerbaycanlı olduğu için, on dört yaşındayken 1938
yılının iç karışıklık döneminde İran’a sürüldü. Önce atayurdu Erdebil’in
Çanahbulag köyünde çiftçilikle uğraştı, daha sonra Zencan, Miyana ve Astara’da
işçilik yaptı. Güneyde Azerbaycan’da başlayan millî bağımsızlık hareketine
silahı ve kalemiyle katıldı. Millî hükümet kurulduktan sonra Eğitim
Bakanlığında eğitim şubesinin müdürü olarak, anadilinde kitapların bastırılması
ve halka ulaştırılmasına büyük çaba harcadı.
Tebriz’de Şairler Meclisi
tarafından kendisine “Tude” (halk) unvanı verildi. Millî hükümetin en yüksek
ödülüyle “21 Azer” madalyasıyla ödüllendirildi. Millî hükümet yıkıldıktan sonra
Bakü’ye geri dönen Ali Tude burada çeşitli yayın organlarında çalıştı. Bakü
Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesinde öğrenim gördü (1947-52). Daha sonra
Azerneşr Yayınevinde redaktör (1952-54) olarak çalıştı. Öğrenimini Bakü Yüksek
Parti Okulunda sürdürdü (1954-56) Ardından Azerbaycan Komünist Partisi Merkez
Komitesinde (1956-60) ve Azerbaycan gazetesinde şube müdürü olarak
çalıştı (1960-65). Azerbaycan Yazarlar Birliği üyesiydi. Bakü, Moskova ve
Tebriz’de elliye yakın kitabı basılmıştır.
BAŞLICA ESERLERİ:
Cenup Nağmeleri (1950), Ömrün İlleri
(1976), Hayat Sınavı (1981), Nağmeli Geceler (1981), Tellerde
Çırpınan Hasretler (1983), Gecikmiş Kavuşma (1988), Tebriz Yolu
(1996).
KAYNAK: İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009).
