Emin Ongan

Besteci (D. 14 Eylül 1906, Edirne - Ö. 2 Şubat 1985, İstanbul). İlköğrenimini Ravza-i Terakki Mektebi’nde, ortaokul ve liseyi Edirne Sultanisi’nde tamamladı. Sonrasında ailesiyle birlikte İstanbul’a gelerek Üsküdar’a yerleşti. 1936 yılında Tekel Tütün Genel Müdürlüğü Muhasebe Tetkik bölümünde memurluğa başladı. 1951 yılında Tekel Muhasebe Tetkik Kısım Amiri olarak emekli oldu.

Müzik hayatı henüz on iki yaşında iken ailesinden gizlice alıp çaldığı ağabeyi Nedim Ongan’ın kemanı ile başladı. Ailesi ilk olarak musikiye yönelmesini onaylamasa da Emin Ongan’ın ilgi ve isteğini görünce ona destek oldular. 1925’te Anadolu Spor Kulübü’nde Mildanzade Niyazi Bey’in öğrencisi Tamburi Süreyya Bey’in yönettiği musiki topluluğuna girdi.  İstanbul’a yerleştikten sonra 1927 yılında girdiği Darülfeyz-i Musiki Cemiyeti (Üsküdar Musiki Cemiyeti)’nde ilk musiki derslerini Mızıkalı Celâl Bey’den aldı. Bestekâr Ziya Bey’den makam, usul ve repertuar öğrendi. Hanende Arap Cemal ve Edip Nazım Bey ile çalıştı. 1928 yılında Üsküdar'daki İnşirah Bahçesi'nde sahneye çıktı, çeşitli gazinolarda çalıştı.  1938’de cemiyetin başına geçti. 1945’te İstanbul Belediye Konservatuarı İcra Heyeti’nde koro yöneticiliği ve keman virtüözü olarak çalışmaya başladı. Uzun yıllar İstanbul Radyosu’nda görev aldı. Son olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Devlet Konservatuarı’nda öğretim üyesi oldu.

Ongan, meşk öğretmenliği yaptığı ve yönettiği Üsküdar Musiki Cemiyeti’nin küçük bir konservatuara dönüşmesini sağladı. Geleneksel meşk yönetimini ısrarla savundu. Çok sayıda öğrenci yetiştirdi. 19 Ekim 1987 tarihinde yapılan Üsküdar Musiki Cemiyeti’nin genel toplantısında cemiyetin adı “Emin Ongan Üsküdar Musiki Cemiyeti” olarak değiştirildi. Türk bestecileri arasında önemli bir yere sahip olan Emin Ongan’ın eserleri arasında şarkılar ve fanteziler büyük yer tutar. Bunların yanında saz semaileri de bestelemiştir.

BAŞLICA ESERLERİ:

Sen benim gönlümde açan son gülsün (Nihavent şarkı), Bugün yine gönlümün bahçesinde gezindim (Nihavent şarkı), Bahar meltemidir başımda esen (Nihavent fantezi), Gittin bıraktın beni gurbet ellerde (Kürdîlihicazkâr şarkı), Bunca çevrinle gönül ülkesi virane olur (Kürdîlihicazkâr şarkı), Nihal-i gülşen-i hüsn-i ezel­sin (Suzinak şarkı), Hasretle yanan kalbi­me yetmez gibi derdim (Suzinak şarkı), Ömrümün güzel çağı, içimdeki bin heves (Buselik şarkı), Gittin bırakıp sevgimi soldurmadı yıllar (Rast şarkı), Gönlümün bir hali var ki gam değil kasvet değil (Uşşak şarkı), Gonca açmaz gül olmaz baharı yok gönlümün (Hicazkâr şarkı).

KAYNAKÇA: Avni Anıl / Anılar ve Belgelerle Musikimiz (1981), Mehmet Nazmi Özalp / Türk Musikisi Tarihi (1986), Büyük Larousse (c. 14, s. 8848, 1986), Ana Britannica (c. 17, s. 118-119, 1987), Yılmaz Öztuna / Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi (1990), Fehamet Ünsal / Ömrünü Musıkiye Adamış İnsan: Emin Ongan (2000), Emin Ongan / Bugün Yine Gönlümün Bahçesinde Gezindin (tsz), Ahmet Şahin Ak / Türk Musikisi Tarihi (2002), Vural Sözer / Müzik Ansiklopedik Sözlük (2005), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, 2007) - Ünlü Sanatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 5, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013).