Hukukçu, siyaset adamı, şair ve yazar (D. 1888,
Sındırgı / Balıkesir– Ö. 1969). Hukuk öğrenimi görerek avukatlık ve Aydın Sulh
Ceza Mahkemesinde hâkimlik yaptı. Şeyh Sait İsyanı suçlularını yargılamak üzere
Ankara'da kurulan İstiklâl Mahkemesinin savcılığı (1925) görevini yürüttü.
Ahmed Süreyya Örgeevren, Karesi (1923-27), Aksaray (1931-35),
Balıkesir (1935-39, 1943-50), Bitlis (1939-1943) milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi
(TBMM)'nde bulunarak yasama görevi yaptı.
Şeyh Said'i idama mahkum eden İstiklâl Mahkemesi
Savcısı Süreyya Bey'in anıları, 1925 yılında Bingöl'de ortaya çıkan Şeyh Sait
isyanı üzerine yayımlanmış eserler arasında en kapsamlı ve ilginç olanıdır.
ESERLERİ:
Şiir: Gürtel.
Roman: Demirci Mehmet Efe.
Anı: Şeyh Sait İsyanı ve Şark İstiklal Mahkemesi (2007).
KAYNAK: Behçet Kemal Çağlar / Gürtel'den Güzel Sesler 1 (Balıkesir Postası gazetesi, 30 Mart 1943 - İbrahim Oluklu / Geçmiş de Konuşur, 1998), Ahmet Süreyya Örgeevren / (Balıkesir Postası, 22 Eylül 1943), Türkiye Ansiklopedisi 3 (1974), Yahya Kemal Beyatlı (Balıkesir Postası gazetesi, 27 Mart 1943), İbrahim Oluklu / Geçmiş de Konuşur (1998), Ahmed Süreyya Örgeevren / Şeyh Sait İsyanı ve Şark İstiklal Mahkemesi (2007).
ŞEYH SAİT İSYANI VE ŞARK İSTİKLAL MAHKEMESİ
Ahmet Süreyya Örgeevren
Temel Yayınları
Şeyh Said'i
idama mahkum eden İstiklâl Mahkemesi Savcısı Süreyya Bey'in anıları, 1925
yılında Bingöl'de ortaya çıkan Şeyh Sait isyanı üzerine yayımlanmış eserler
arasında en kapsamlı ve ilginç olanıdır.
Kitaptaki
açıklama ve değerlendirmeler mahkeme dosyasında bulunan ifadeler, vesikalar ve
soruşturma evrakı ile TBMM zabıtlarındaki konuşma metinlerine dayanmaktadır. Bu
konuda çok sayıda eser ve araştırma bulunmasına rağmen, isyanın arka planı
detaylarıyla ortaya koyanı yazılmamıştır. İsyandan otuz iki sene sonra kaleme
alınan bu anılar hakkında yazarı şunları söylemekte:
"Bu kitap
kaleme alınırken hiçbir şahsı, hiçbir camiayı, hiçbir muhiti şahsen kötülemek
gibi gayri ahlaki ve çirkin bir zihniyet ve maksat asla hatır ve hayalimizden
geçmemiştir."
Karşılaştırılabilir
ve denetlenebilir vesikalara ve ilginç gözlemlere dayalı bu kitap, olayın
sağduyu ile değerlendirilmesi için gerekli sürenin okuyucu ve tarih açısından
yeterince işlemiş olduğuna tanıklık etmektedir.
(Arka Kapaktan)
