Dilbilimci,
akademisyen, Türk Dili ve Edebiyatı profesörü, araştırmacı-yazar (D. 1933,
Bursa - Ö. 16 Eylül 2004, İstanbul). Babası Ramazanoğlu İbrahim Efendi
öğretmendi. Şinasi Tekin, ilkokulu Bursa’da, ortaokulu Bilecik’te (1947),
liseyi İstanbul Haydarpaşa Lisesinde yatılı okudu. 1950’de başladığı İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümündeki
öğrenimini bırakarak Almanya’ya (1953) gitti. Yükseköğrenimini ve doktorasını
Hamburg Üniversitesinde tamamlayarak yurda döndü (1958). İstanbul’da altı ay asistanlık yaptıktan sonra Atatürk
Üniversitesine geçti. 1961’de doçent, 1964’te profesör oldu ve Türk Dili ve
Edebiyatı Bölümü başkanlığına getirildi. Çalışmalarını1965’ten itibaren Harvard
Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde profesör öğretim üyesi olarak
sürdürdü. Edirnekapı Mezarlığında toprağa verildi.
Prof. Dr.
Şinasi Tekin, 1965 yılında Harvard Üniversitesinden aldığı davetle ABD’ye
yerleşerek; Türk, İslâm ve Orta Asya kültürlerinin ana kaynaklarını yayımlamak
üzere Harvard’da kurulan Sources of Oriental Languages and Literatures SOLL
serisini eşi Gönül Alpay Tekin ile birlikte yönetti. 1977 yılında Türklük
Bilgisi Araştırmaları / Journal of Turkish Studies (TUBA) adlı
bilimsel dergiyi Fahir İz ile birlikte çıkarmaya başladı. Makaleleri bu dergi
ile birlikte derginin Hasibe Mazıoğlu Armağanı I-III, Agah Sırrı
Levend Hatıra Sayısı I-III ve Ali Nihad Tarlan: Hatıra Sayısı’nda
yayımlandı.
1997
yılında Harvard’ın Continuing Education bölümüne bağlı olarak, Ayvalık’ın Cunda (Alibey) adasında Ottoman
& Turkish Summer School in Turkey (Harvard-Koç Üniversiteleri Osmanlıca Yaz
Okulu) adlı yaz okulunu kurdu ve sürdürdü.
Prof. Dr.
Şinasi Tekin, 16 Eylül 2004 günü İstanbul’da vefat etti.
Prof. Dr. Şinasi Tekin İçin Ne Dediler?
“Uzun
yıllar var ki Harvard’da sadece Amerikalılara değil, dünyanın dört bir yanından
gelenlere, hatta en başta Türklere Osmanlı metinlerini, Uygur ve Göktürk edebi
abidelerini Şinasi Tekin öğretirdi. Eşi ve onun kadar ünlü bir Türkolog olan
Gönül Alpay Tekin hoca ile birlikte Harvard’ın Türk Etüdleri Dergisi’ni
çıkarırlardı. Şinasi hoca kimsenin pek neşretmeye cesaret edemediği Budist
Uygur metinlerinden oluşan ‘Altun Yaruk’adlı çalışmasıyla haklı bir ün
yapmıştı. ‘Eski Türklerde Yazı’, ‘Osmanlıca El Kitabı’ adlı eserleriyle da
tanınırdı. Fakat neşriyatının çoğunu Almanca ve İngilizce yapmıştı. Geniş
okuyucu kitlesi talep etse Türkçe yazacağına da şüphe yoktu.
Şinasi
hoca yaptığı işlerle, ‘Özyurdunda garip, özdilinde laf anlatamaz’ bir adamdı.
Malesef eğitimimizden dolayı bizde dilbilimi, genel olarak filoloji ve Türk
dili tarihine ciddi yaklaşım yoktur. Böyle uzmanlarımız yurtdışında ders
verirler. 1933 Balıkesir doğumluydu. 1965’te Atatürk Üniversitesinde profesör
oldu ve hemen ardından Harvard’a davet edildi. 40 yıla yakın süre Harvard’da
hocalık yaptı. İstanbul Üniversitesinde yetişmiş ve Hamburg’da ünlü Türkolog
Anna Marie von Gabain’in şakirtleri arasında temayüz etmiştir. Hocanın yerinin
doldurulacağını pek zannetmiyoruz ama inşallah geçen zaman bu hükmün aksini
gösterir.” (İlber Ortaylı)
BAŞLICA
ESERLERİ:
Kuanşi im Pusar
(Sese İşiten İlâh, Uygurca Metinler 1, 1993), Altun Yaruk, Osmanlıca
El Kitabı - Osmanlıca Metinlerin Çevriyazısı ve Tıpkıbasımlar I-II (tsz.), Eski Türklerde Yazı, Kağıt, Kitap, Kağıt Damgaları (1993), Erken İç Asya Tarihi (Alaeddin Şenel,
Ayda Arel, Denis Sinor, Halil Berktay, İsenbike Togan, Levent Köker, Mete
Tunçay, Ruşen Sezer, Selçuk Esenbel, Talat Tekin ile; çeviri: Şirin Tekeli,
2000), İştirakçinin Köşesi: Türk
Dilinde Kelimelerin ve Eklerin Hayatı Üzerine Denemeler (2001).
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007), Şinasi
Hoca Vefat Etti (Hürriyet, 17.9.2004), İlber Ortaylı / Şinasi Tekin Hocanın Ardından...
(Milliyet, 19.09.2004), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).