Şinasi Tekin

Türk Dili ve Edebiyatı Profesörü, Araştırmacı Yazar, Dil Bilimci, Akademisyen

Doğum
Ölüm
16 Eylül, 2004
Eğitim
Hamburg Üniversitesi

Dilbilimci, akademisyen, Türk Dili ve Edebiyatı profesörü, araştırmacı-yazar (D. 1933, Bursa - Ö. 16 Eylül 2004, İstanbul). Babası Ramazanoğlu İbrahim Efendi öğretmendi. Şinasi Tekin, ilkokulu Bursa’da, ortaokulu Bilecik’te (1947), liseyi İstanbul Haydarpaşa Lisesinde yatılı okudu. 1950’de başladığı İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümündeki öğrenimini bırakarak Almanya’ya (1953) gitti. Yükseköğrenimini ve doktorasını Hamburg Üniversitesinde tamamlayarak yurda döndü (1958). İstanbul’da altı ay  asistanlık yaptıktan sonra Atatürk Üniversitesine geçti. 1961’de doçent, 1964’te profesör oldu ve Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü başkanlığına getirildi. Çalışmalarını1965’ten itibaren Harvard Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde profesör öğretim üyesi olarak sürdürdü. Edirnekapı Mezarlığında toprağa verildi.

Prof. Dr. Şinasi Tekin, 1965 yılında Harvard Üniversitesinden aldığı davetle ABD’ye yerleşerek; Türk, İslâm ve Orta Asya kültürlerinin ana kaynaklarını yayımlamak üzere Harvard’da kurulan Sources of Oriental Languages and Literatures SOLL serisini eşi Gönül Alpay Tekin ile birlikte yönetti. 1977 yılında Türklük Bilgisi Araştırmaları / Journal of Turkish Studies (TUBA) adlı bilimsel dergiyi Fahir İz ile birlikte çıkarmaya başladı. Makaleleri bu dergi ile birlikte derginin Hasibe Mazıoğlu Armağanı I-III, Agah Sırrı Levend Hatıra Sayısı I-III ve Ali Nihad Tarlan: Hatıra Sayısı’nda yayımlandı.

1997 yılında Harvard’ın Continuing Education bölümüne bağlı olarak,  Ayvalık’ın Cunda (Alibey) adasında Ottoman & Turkish Summer School in Turkey (Harvard-Koç Üniversiteleri Osmanlıca Yaz Okulu) adlı yaz okulunu kurdu ve sürdürdü. 

Prof. Dr. Şinasi Tekin, 16 Eylül 2004 günü İstanbul’da vefat etti.

 

Prof. Dr. Şinasi Tekin İçin Ne Dediler?

 

Uzun yıllar var ki Harvard’da sadece Amerikalılara değil, dünyanın dört bir yanından gelenlere, hatta en başta Türklere Osmanlı metinlerini, Uygur ve Göktürk edebi abidelerini Şinasi Tekin öğretirdi. Eşi ve onun kadar ünlü bir Türkolog olan Gönül Alpay Tekin hoca ile birlikte Harvard’ın Türk Etüdleri Dergisi’ni çıkarırlardı. Şinasi hoca kimsenin pek neşretmeye cesaret edemediği Budist Uygur metinlerinden oluşan ‘Altun Yaruk’adlı çalışmasıyla haklı bir ün yapmıştı. ‘Eski Türklerde Yazı’, ‘Osmanlıca El Kitabı’ adlı eserleriyle da tanınırdı. Fakat neşriyatının çoğunu Almanca ve İngilizce yapmıştı. Geniş okuyucu kitlesi talep etse Türkçe yazacağına da şüphe yoktu.

Şinasi hoca yaptığı işlerle, ‘Özyurdunda garip, özdilinde laf anlatamaz’ bir adamdı. Malesef eğitimimizden dolayı bizde dilbilimi, genel olarak filoloji ve Türk dili tarihine ciddi yaklaşım yoktur. Böyle uzmanlarımız yurtdışında ders verirler. 1933 Balıkesir doğumluydu. 1965’te Atatürk Üniversitesinde profesör oldu ve hemen ardından Harvard’a davet edildi. 40 yıla yakın süre Harvard’da hocalık yaptı. İstanbul Üniversitesinde yetişmiş ve Hamburg’da ünlü Türkolog Anna Marie von Gabain’in şakirtleri arasında temayüz etmiştir. Hocanın yerinin doldurulacağını pek zannetmiyoruz ama inşallah geçen zaman bu hükmün aksini gösterir.” (İlber Ortaylı)

 

BAŞLICA ESERLERİ:

 

Kuanşi im Pusar (Sese İşiten İlâh, Uygurca Metinler 1, 1993), Altun Yaruk, Osmanlıca El Kitabı - Osmanlıca Metinlerin Çevriyazısı ve Tıpkıbasımlar I-II (tsz.), Eski Türklerde Yazı, Kağıt, Kitap, Kağıt Damgaları (1993), Erken İç Asya Tarihi (Alaeddin Şenel, Ayda Arel, Denis Sinor, Halil Berktay, İsenbike Togan, Levent Köker, Mete Tunçay, Ruşen Sezer, Selçuk Esenbel, Talat Tekin ile; çeviri: Şirin Tekeli, 2000), İştirakçinin Köşesi: Türk Dilinde Kelimelerin ve Eklerin Hayatı Üzerine Denemeler (2001).

 

KAYNAKÇA: İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007), Şinasi Hoca Vefat Etti (Hürriyet, 17.9.2004), İlber Ortaylı / Şinasi Tekin Hocanın Ardından... (Milliyet, 19.09.2004), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör