Kenyalı
siyasetçi, Kenya'nın 1963 ile 1964 yılları arasında ilk başbakanı, 1964 ile de
1978 yılları arasında ilk Devlet Başkanı (D.
20 Ekim 1891, Gatundu / Kenya – D. 22 Ağustos 1978, Mombasa / Kenya). Johnstone
Kamau adıyla da bilinir. University College London, Londra Ekonomi Okulu
mezunu.
Doğu
Afrika’nın en ünlü kabilesi olan Kikuyulardan olan Kenyatta, 10 yaşında öksüz
bir çocukken, İskoç misyonerler onu himayelerine aldı. Jomo’nun, o zaman ki
adıyla Kamua Ngengi’nin çocukluğu, bu misyonerlerin yanında geçti.
Hristiyanlaştırılan
Kenyatta’ya papazlar Johnstone adını verdi. Biraz büyüyünce Nairobi Su İşleri’nde
memur oldu. 1922’de Kikuyu Merkez Birliği’ne (kac) katıldı, genel sekreter
oldu. Birlik, onu 1929’da Kenyalıların haklarını savunsun diye Londra’ya
gönderdi. Johnstone orada uzun yıllar kaldı. Londra’da üniversiteye girdi. Ünlü
antropoloji profesörü Milanovaski’nin en gözde öğrencisi oldu. Profesörün
desteğiyle Kikuyu kabilesinin tarihini inceleyen bir eser yazdı. “Kenya Dağına
Bakarken” adlı bu kitap, bir Afrikalı tarafından yazılmış ilk ciddi inceleme
sayılabilir.
Rusya’da
da iki yıl kalıp Moskova Üniversitesi’nde antropoloji okudu. 1945’de Manchaster’de
toplanan Pan-Afrika Federasyonu Kongresi’ni yönetti. 1944’de kurulmuş olan Kenya
Afrika Birliği’ne geçti; örgütü kısa zamanda geliştirip, çalışmalarını
hızlandırdı. Afrikalıların kendi öğrencileri için kurdukları “Bağımsız Okullar
Birliği” ile ilgilendi.
Kenyatta’nın
Afrikalılar üzerinde büyüleyici gücü vardı ve sözlerine yasa gözüyle
bakarlardı. Kenya Afrika Birliği için çizdiği siyah, kırmızı, yeşil renkli
bayrak herkesin elinde dolaşıyordu. Siyah; Afrika halkını, yeşil; yurdu,
kırmızı; kurtuluş için dökülen ve dökülecek kanı temsil ediyordu.
İngilizler
o sırada başlayan Mau-Mau Ayaklanmasında Kenyatta’yı sorumlu tuttular ve
1952’de onu tutukladılar. Bu ayaklanma Afrika’da beyazlara karşı açılan ilk
ulusçu ayaklanmaydı. Kenyatta, Mau-Mau’ların başında ülkesini emperyalistlerin
boyunduruğundan kurtarıp bağımsızlığa kavuşturmaya çalışıyordu.
Duruşması
Kenya’nın ıssız ve gizli bir bölgesinde yapıldı. Sonunda yedi yıl hapis, bir
yıl da sürgün cezasına çarptırıldı. O cezaevindeyken Kenya ulusal bağımsızlık hareketi
zafere ulaştı. 1963’de ülkede sömürge yönetimi son bularak, Kenya Cumhuriyeti kuruldu.
Cezaevindeyken salıverilen 61 yaşındaki özgürlük savaşçısı Jomo Kenyatta, önce
Başbakanlığa sonra da Kenya Devlet Başkanlığı’na getirildi. 1978 yılında öldü.
Eşleri: Ngina Kenyatta
(e. 1951–1978), Grace Wanjiku (e. 1946–1950), Edna Clarke (e. 1942–1946), Grace
Wahu (e. 1919).
Çocukları: Uhuru Kenyatta,
Margaret Kenyatta, Jane Wambui, Christine Wambui, Anna Nyokabi.
Güzel Sözleri:
“Misyonerler
ülkemize gelmeden önce bizim topraklarımız, onlarınsa incilleri vardı.
Gözlerimizi yumduk ve onları dinledik. Şimdi bizim incillerimiz, onlarınsa
toprakları var."
Kitapları:
Facing
Mount Kenya (Kenya Dağına Bakarken)
