Mısırlı
müzisyen, şarkıcı (D. 4 Mayıs 1904, Dakhaliye eyaletine bağlı Tamay Zahayra
köyü / Mısır – Ö.1975, Kahire / Mısır). Bir imamın kızı olarak doğdu. Babası
İbrahim Elbeltaci tarafından keşfedilen sesinin ilk eğitimini henüz beş
yaşındayken Kur'an-ı Kerîm okumayı öğrenerek yaptı. Kuran'ın tamamını ezbere
okuyabiliyordu. 12 yaşına geldiği zaman ise o dönemde küçük kızların şarkı
söylemeleri günah olarak kabul edildiği için babası tarafından üzerine erkek
giysileri giydirilerek komşularına ve yakın köylere, özellikle Ramazan
gecelerinde götürülerek ilahiler, kasideler ve Kuran okutulurdu.
1923
yılında babası Kahire‘ye götürerek ses eğitimi aldırdı. Kariyerinin bu
noktasında Ahmad Rami adında ünlü bir şairle tanıştırıldı ve dersler almaya
başladı. Şiir ve Fasih Arapça dersleri için götürüldüğü Ahmad Rami'nin onun
için yazdığı yaklaşık yüz otuz yedi şarkıyı da daha sonraları seslendirdi.
Önceleri
Mısırlı aristokratların evlerindeki gece toplantılarında şarkılar söyleyerek
seçkin çevrelerin arasına girmeyi başardı.
Mısır
Kralı Faruk döneminde kralın doğum gününde şarkılar okuyacak kadar saray
çevresinde el üzerinde tutuldu. Sesi erkekle kadın sesi arasında bir ses olarak
tanımlandı. En ünlü Mısırlı besteciler, ona şarkı yapmak için yarıştı.
Muhammed
Abdülvahab, Riyad el Sunbati, Muhammed el Kasabci gibi ünlü bestekârların
eserlerini yorumladı. Okuduğu üç yüze yakın sayıda besteler arasında İnta Omri,
Daret el Ayyam, Atlal, Elif Leyla ve
Leyla, Hagartak, El Nil, Ala Beled-il Mahbub, Baed Annak, El Hobb Kullu,
Tala-al Bedru Aleyna, Leilet-il Hobb, Ya Masaharny sayılabilir.
Mısır'da
geniş halk kitlelerine ulaşmak için sinemayı ustalıkla kullandı ve o dönemde
bütün Ortadoğu ve Türkiye'de de gösterilen altı filmde başrol oynadı. 1937
yılında Mısır Radyosu ile yaptığı ve her ayın ilk Cuma gecesi (yani Perşembe
gecesi) saatlerce sürecek canlı konser programlarıyla ününün doruğuna ulaşmayı
başardı. Böylece kendisini konserlerinde izleyemeyecek kadar yoksul olan
halkına ulaştığı gibi Fas'tan Türkiye'ye kadar olağanüstü büyük bir coğrafyada
sesini sevenlerine duyurdu. Konserleri unutulmazdı, şarkı söyleyeceği saatlerde
Arap ülkelerinin liderleri konuşma yapmazdı. Sokaklar boşalır, halk sokaklara
çıkarılan radyolarının başında onun sesini dinlerdi.
Krallık
rejiminin 1952'de sona ermesiyle Ümmü Gülsüm'ün radyo konserleri kısa bir süre
yasaklandıysa da bu yasak, yanlışlığın anlaşılmasıyla bizzat Mısır Arap
milliyetçilerinin başı ve Ümmü Gülsüm hayranı Abdülnasır'ın emriyle kaldırıldı.
Arap-İsrail savaşlarında büyük bir zafer beklerken Mısır ordularının bozguna
uğraması, onu derinden yaraladı. Mısır'ın kaybettiği maddî zararlar ve daha
önemlisi prestijin yeniden Ortadoğu'da kazandırılabilmesi için ülkesi yararına
konserler vermek üzere Fas, Kuveyt, Libya, Lübnan, Sudan, Tunus gibi Arap
ülkelerinde konserler verdi. Kazandığı yaklaşık 2½ milyon sterlini
mücevherleriyle birlikte olduğu gibi Mısır hükümetine bağışlaması, halkının
kalbindeki yerini sağlamlaştırdı.
Kralın
amcalarından biri olan Şerif Sabri Paşa 1946′da Ümmü Gülsüm ile evlenmek
istedi, ancak kraliyet ailesi, bu evliliğe şiddetle karşı çıktı. Evlenemeyince
çok üzüldü. Aşk hayatındaki hayal kırıklığı yüzünden duygusal olarak çöküntü
yaşadığı bu dönemde Gülsüm, bestekar ve udi Mahmut Şerif'le evlendi ancak bu
evlilik birkaç gün sürdü.
1954
yılında şair Ahmed Rami'nin kendisiyle tanıştırdığı Dr. Hasan el Hifnavi ile
evlendi. Hiç çocuğu olmadı.
Ümmü
Gülsüm, Arap ülkeleri dışında sadece Fransa'da 1967 yılında muhteşem bir konser
verdi. Bu konser Paris Olympia Konser Salonu'nda olağanüstü ilgiyle karşılandı.
Ümmü
Gülsüm sesiyle, yorumuyla, okuduğu bestelerle tam bir İslâm-Arap ruhunu
dinleyicisine sundu. Şarkılarda sesiyle yaptığı yorumlar eşsizdi. Bu nedenle
okuduğu bir bestenin ne kadar sürede biteceği bilinemezdi. Her birinde değişik
yerlere yaptığı vurgularla şekilden şekile soktuğu tekrarlamalar seyircisi
tarafından bıkmadan dinlenirdi. Verdiği konserler olay olur, halk taşkınlık
yapardı.
Ümmü
Gülsüm, 1975 yılında vefat etti. Kahire'deki cenazesine katılan insanlar,
yaklaşık 4½ milyon kişiyle Mısır devlet başkanı Cemal Abdülnasır'ın cenazesine
katılanlardan daha çok sayıdaydı.
KAYNAK:
İlhan Karaçay / Temmuz 2018 Bülteni (Temmuz
2018).