Mucit,
bilim adamı. 2 Temmuz
1954’te Osmaniye / Kadirli’nin
Göztaşı (Nürfet)
köyünde doğdu. Metalurji mühendisliği dalında lisans eğitimini İstanbul Teknik
Üniversitesi (İTÜ)’nde yaptı. 1977 yılında lisans derecesini aldıktan sonra
yaklaşık iki yıl İskenderun Demir Çelik Fabrikası’nda çalıştı. Ardından, yüksek
lisans eğitimi yapmak için Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’ne gitti ve aynı zamanda metalurji ve malzeme mühendisliği
dalında doktora yaptı. 1987 yılında Türkiye’ye dönen ve iş bulamadığından, kısa
süre sonra yeniden ABD'ye dönen Erdemir, 1987 yılından sonra çalışmalarını
sürdürdüğü Chicago Üniversitesi’ne bağlı Argonne Laboratuarı’nda
görev aldı.
Dr.
Ali Erdemir, malzeme bilimi, yüzey mühendisliği ve triboloji üzerine yaptığı
araştırmalarla dikkatleri üzerine çekti. Nano teknoloji
kullanarak geliştirdiği yapay elmas özelliği taşıyan buluşu ile R&D Ödülü’nü
4 kez kazandı. Erdemir’in nano özellikli karbon elmas tabakada sürtünme
katsayısı düşük, ısıya dayanıklılığı ise çok yüksek. Bu madde yapay bir elmas
gibi düşünülebilir, ama ancak aynen gerçek elmasın özelliklerine sahiptir. Bu
buluş, nano yapısı sayesinde katalitik amaçlar için de kullanılabilecek.
Buluşun bir özelliği de, hidrojen ve diğer gazların depolanmasına olanak
vererek, yakıt hücrelerinde kullanılacak olan hidrojenin depolanmasını
sağlamasıdır.
Ayrıca
altı adet buluşu için patent alan Erdemir, bir başka araştırması sonucunda da borik
asit parçacıklarını motor yağıyla karıştırarak, yağın daha kaygan duruma gelmesini
sağladı. Böylece motor parçaları arasındaki sürtünmeyi azalttı ve enerji tüketiminde
tasarruf sağlandı. Erdemir, yaptığı çalışma ve buluşlarla, Argon’un enerji
sistemleri biriminin üst düzey bilim adamları arasında yerini aldı. Önceden, kullanılan
araçların motorlarında sürtünme sonucu açığa çıkan enerji boşa gidiyordu.
Kaybolan bu enerjiyi en aza indirebileceğini düşünen Demir ve ekibi, buldukları
katkı maddesi ile motorlar, 10-15 kat daha az aşınan bir özellik kazanırken
motor gücü de arttı. Motorların sürtünme katsayısı, katkı maddesi, sürtünme
katsayısını 3-4 kat düşürünce sürtünmeyle kaybolan enerjiyi motor gücünün
artmasında kullanılır duruma geldi. Böylece motorun çalışma durumuna bağlı
olarak gücü yüzde 5-10 oranında yükseldi.
ABD
Argon Devlet Laboratuarı’nda görevli Prof. Dr. Erdemir, yaptığı buluşlarla
ABD’de birçok ödül kazandı ve dünyanın en önemli 100 bilim adamı arasında yerini
aldı. Ayrıca, yepyeni bir karbon kaplama geliştirerek dünyanın en kaygan
maddesi olan teflondan 40 kez daha kaygan bir teknoloji ortaya koydu. Dr. Osman
Eryılmaz ve Georgi Dansky ile birlikte bilimsel araştırmalarını sürdüren Dr. Erdemir’in
buluşları Amerika’da büyük yankı uyandırdı. Ekibin bulduğu borik asit ağırlıklı
motor katkı maddesi, motorlarda en az 70 bin kilometre dayanan koruyucu bir
tabaka oluşturarak aşınmayı azaltıyor.
Dr.
Demir, bilimsel çalışma ve buluşlarıyla, ABD’de yayımlanan ünlü bilim dergisi
ve bilim televizyon kanalı Discover
tarafından ABD’de Bilim Oscarı’na aday gösterildi. Chicago Üniversitesi ve ABD
Enerji Bakanlığı’na bağlı Argon Ulusal Laboratuarları’nda araştırmalarını sürdüren
Erdemir, sürtünme katsayısını sıfıra indiren buluşu ile de ödüllere layık
görüldü. ABD Enerji Bakanlığı’ndan büyük bir araştırma ödülü kazanan Erdemir,
ayrıca, sürtünme ve aşınma teknolojisi ile ilgili araştırmasıyla Mühendisler
Birliği’nin her yıl bir kişiye verdiği Edmond E. Bisson Ödülü’ne layık görüldü.
Kendisine Türkiye’de de, 1998 yılında Eskişehir Anadolu Üniversitesi tarafından
fahri doktora unvanı verildi. Prof. Dr. Erdemir’in, sürtünme, malzemeler,
kaplama ve yağlama üzerine yüzden fazla makalesi yayımlanmıştır.
KAYNAKÇA: "Bilimi böyle ıskaladık"
(Milli Gazete, 6.10.2006), İhsan Işık / Ünlü Bilim Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi,
C. 2, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Anıl Sural / Dünyanın
en başarılı 100 bilim İnsanı Arasında Bir Türk: Prof. Dr. Ali Erdemir Anıl
Sural (oncevatan.com.tr, 16 Ağustos 2017).
