Murat Çobanoğlu

Halk Ozanı

Doğum
01 Kasım, 1940
Ölüm
26 Mart, 2005
Eğitim
Kars Gazi Ahmet Muhtar Paşa İlkokulu
Burç

Halk ozanı (D. 1 Kasım 1940, Kars – Ö. 26 Mart 2005, Ankara). XX. yüzyıl Türk âşık edebiyatının önde gelen âşıklarındandır. Babası ünlü âşıklardan Âşık Gülistandır (1900-72). Bir buçuk yaşındayken annesini kaybetti. Babası, teyzesi ve halası tarafından büyütüldü. Babası, annesinin yokluğunu duyurmamak için onunla daha çok ilgilendi, yanından ayırmaz oldu. İlkokul öncesi, bağlama ve türkülerle tanıştırdı oğlunu. Daha on bir yaşındayken bağlama çalmaya başladı. 1952 yılında Kars Gazi Ahmet Muhtar Paşa İlkokulunu bitirdi. Babası tarafından Kars Merkez Ortaokuluna yazdırıldıysa da öğrenime başlamadı. Babasının yolunda yürümek istiyordu. Bunu anlayan babası, onun ilk ustası oldu. Oğluna âşık makamlarını, halk hikâyelerini, şiir ve türkü söylemenin inceliklerini öğretti.

Çobanoğlu, âşıklığa başlayınca önce Devranî sonra Yananî mahlaslarını kullandı. 1963 yılında Âşık Reyhanî’nin tavsiyesi üzerine Çobanoğlu mahlasında karar kıldı. 1957 yılında Kars’ta âşıklar arasında yapılan şiir yarışmasında, Şanlı Karsımız redifli şiirleriyle birinci olarak ilk büyük başarısını gösterdi. 1964 yılında Kars Radyosunun açtığı sınavı kazanarak Âşık Şeref ile birlikte program yapmaya başladı. 1966’dan başlayarak günümüze kadar ara vermeden Konya’da yapılan Türkiye Âşıklar Bayramına katıldı. Babasından öğrenip söylediği Kiziroğlu Mustafa Bey türküsüyle bir anda herkesin dikkatini çekti. Çobanoğlu, âşıklık geleneğini yaşatmak için 1971 yılında Kars’ta bir âşıklar kahvesi açtı.

Atışma, en güzel memleket türküsü, taşlama, şiir, hikâye türkü, yılın yedi şiiri, dudak değmez ve muamma dallarında sürekli birincilik ödülleri kazandı. Ozanlığının yanı sıra usta malı eserleri de yayan, yaşatan ve koruyan bir sanatçı olarak tanındı. Folklor alanında çalışmalar da yaptı. Radyo ve televizyonlarda âşıklık geleneğiyle ilgili bazı programlarda sazı ve sesiyle çalıp söyledi. Yirmi civarında kaset ve plâk doldurdu. Ünü Avrupa’daki yurttaşlarımız arasında da yayılınca Almanya’ya, Hollanda’ya, İsviçre’ye ve Fransa’ya davet edildi. Bu ülkelerde de sayısız konserler verdi. 1987 yılında ortaokulu, 1992 yılında da liseyi dışardan bitirdi. Üniversite giriş sınavlarına katılıp Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesine kaydını yaptırdı. Yurtiçi ve dışı seyahatleri ve Kültür ve Turizm Bakanlığındaki görevi dolayısıyla yükseköğrenimini tamamlayamadı.

Hayatı ve sanatı üzerine Atatürk Üniversitesinde İbrahim Balcı’nın bitirme tezi (1992) ve Erciyes Üniversitesinde Dr. Bayram Durbilmez’in yüksek lisans tezleri (1993) bulunmaktadır. Şiirlerinden 330’u yardımcı doçent Ali Kafkasyalı tarafından bir araya getirilerek Âşık Murat Çobanoğlu-Hayatı Sanatı Eserleri (1984) adlı kitapta yayımlandı. Ankara Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Hastanesinde vefat etti. Cenazesi memleketi Kars’a götürülerek burada defnedildi. Yıldız Hanımla evliliğinden (1958) iki kız, iki erkek çocuğu bulunmaktadır: Şentürk (1961), Nasibe (1968), Nesrin (1971) ve Ozan Umut (1980). Çocuklarının da şiir söyleme ve müzik yetenekleri vardır.

“Âşık Çobanoğlu, Türk Âşık Edebiyatında saygın bir yer edinmiştir. Ünü, hizmetleri meslektaşlarının dillerinde, tellerinde yüzyıllar boyu yaşayacaktır. Durağı cennet olsun...” (Nail Tan)

KAYNAK: Feyzi Halıcı - Hüseyin Yurdabak - Abdullah Satoğlu / Gönül Sohbetleri IV (2000), Şeref Taşlıova / Arkadaşım Murat Çobanoğlu (Türk Edebiyatı, Mayıs 2005), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009). 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör