İsmail Zühtü Paşa (Altunizade)

Mimar, Devlet Adamı, İş İnsanı, Yazar

Doğum
Ölüm
-
Eğitim
İstanbul Fatih Kurşunlu Medresesi

Mimar, işadamı, devlet adamı, vezir (D. 1806, İstanbul  - Ö. 1887, İstanbul). Altunvarakçılar kâhyası Altuncu Hacı Ali Efendi’nin oğlu. “Altunîzade” lakabı bu yüzdendir. İstanbul Fatih’in Haydar semtinde dünyaya geldi. Fatih Kurşunlu Medresesi’ni bitirdi (1827). Babasının yanında altın varakçılığı öğrendi, esnaf ustası oldu (1829). Gençliğinde nakkaşlık, mimarlık öğrenmiş, bina işleri ile ticarette bulunarak zengin olmuştu. Ba­basının ölümü üzerine ayrıca büyük bir servetin mirasçısı olarak ticaretle uğraşmaya devam etti.. Bu arada, Enderun’u mimar olarak bitir­di (1831). Mimar ağa unvanıyla Mektebi Sultani’nin ve Dolmabahçe saraylarının yapımını gözetmekle görevlendirildi, bina eminliğine yükseltildi. Aynı zamanda Mimar Ağası idi. Dolmabahçe sarayının yapılmasında İsmail Zühtü Efendi Bina Emini idi. Bu sarayı Serkiz ve Karabet kalfalarla birlikte meydana getirdiler. Daha sonra Zeytinburnu fişek fabrikası ile Paşabahçe’deki şişe, mum ve kâğıt fabrikalarını yapmış, bu işlere mükâfat olarak kendisine Ulâ Sanîsi rütbesi ile Dâr-ı Şûra-yı Askeri üye­liğine seçildi (1859).

Abdülaziz tahta çıkınca (1861), tüm görevlerinden ayrılarak ye­niden ticarete döndü. Bu sırada Tophanelioğlundaki Altunîzade Camisi’ni yaptırdı. Serasker Namık Paşa’nın ısrarına dayanamayarak Harbiye Nezareti binasının (bugün İstanbul Üniver­sitesi) yapımını yönetmeyi kabul etti. 1877 -1878 Türk-Rus Savaşı’nda 3 tabur aske­rin tüm donanımını kendi parasıyla sağ­layıp cepheye göndermesi ve “93 göçmenleri” adıyla anılan Rumelililer’e, Şehzadebaşı’ndaki 30 odalı konağını ayır­ması, onun vezir rütbesiyle Âyan meclis üyeliğine (1878), ardından da Muhacirin komisyonu başkanlığına (1880) getirilmesine yol açtı. Bu arada, İstanbul’un çeşitli semtlerinde birçok cami, okul ve Kaşgar’da bir kitaplık yaptırdı. Kendisine bir kaç defa teklif edilen Sadrazamlığı kabul etmemiştir. Hocapaşa yangınından sonra 35 tane cami tamir ettirmişti. Çamlıca’da kendi adını taşıyan Altunîzade Mahallesinde bulunan Altunîzade Camisi mezarlığında gömülüdür.

KAYNAK: İbrahim Alâeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (11. cilt, 1986).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör