Asker ve siyaset adamı (D. 1884,
Gümülcine – Ö. 21 Mart 1942, Adana). Ailesi buradan
Vize'ye göç etmiş olup hala Vize’de Mühendishane-i
Bahrî-i Hümâyûn (Topçu
Harbiyesi) Çeşitli birliklerde komutan olarak görev aldı. Teşkilat-ı Mahsusa’da
(şimdiki MİT) çalıştı. Topçu Subayı iken ordudan ayrılarak
İttihad ve Terakkinin kurucuları arasında yer aldı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti’nin 12 kurucu üyesinden ve fedailerinden oldu. Mustafa Kemal Atatürk’ün şubesini Selanik’te kurduğu
Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ne katıldı. Paris’e kaçtı. İkinci Meşrutiyet’in
ilanından sonra yurda döndü, cemiyet çalışmalarında etkin rol oynadı.
Yakup
Cemil’in hükümete karşı darbe hazırladığı gerekçesiyle tutuklanmasından sonra
Talat Paşa’nın emriyle İstanbul dışına çıkartıldı. Sivas Kongresi’ne Eskişehir
delegesi olarak katıldı. Kongre sonunda Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti Heyet-i Temsiliye üyeliğine seçildi. TBMM’ye Eskişehir Milletvekili olarak
girdi, Isparta İstiklal Mahkemesi üyeliği yaptı. 1923 – 1935 yılları arasında
Parlamento dışında kaldı ve sonra yeniden Kars Milletvekili olarak Meclise
katıldı.
Sivas Kongresi'nde Eskişehir delegesi
olarak bulundu. Daha sonra Eskişehir Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet
Meclisine (TBMM) girdi. 1935 ve 1939 seçimlerinde 5. ve 6. dönem Kars
milletvekili seçildi. Bu son milletvekilliği görevi sürerken 21 Mart
1942 tarihinde hayatını kaybetti. Evli ve iki çocuk babasıydı. Adı Nutuk'ta sıkça geçmektedir.
KAYNAK:
Türkiye Ansiklopedisi 3 (1974), Hüsrev Sami Kızıldoğan Kimdir? (rs.gen.tr, 5
Kasım 2015), Hüsrev Sami Bey (Kızıldoğan) (vize.bel.tr, 7 Ocak 2016).
