Siyaset ve devlet adamı (D. 1888, Üsküp - 1970, İstanbul).
Rüştiyeyi (ortaokul) bitirdikten sonra İstanbul’da Vilayet Kaleminde devlet
hizmetine girdi. Kısa bir süre sonra İstanbul Merkez Komutanlığına bağlı
Sıkıyönetim Komutanlığı sözcülüğü görevine geçti (1914). Aynı yıl 1. Kolordu
Kurmaylığı bürosunda görevlendirildi. Birinci Dünya Savaşı’nın ilk yılını
burada geçirdi ve 1916’da 2. Kolordu Kurmay Başkanlığında aynı nitelikte bir
göreve nakledildi (1918). Savaşın son iki yılında Harbiye Nezaretinde
(Bakanlık) bulundu.
Hasan Rıza, Ankara’da önce TBMM’ye sözcü olarak girdi (1922). Bu
görev, sürekli olarak Mustafa Kemal’in yanında bulunmasını gerektiriyordu.
Mustafa Kemal, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, kendisini mutemet olarak
Çankaya Köşkü’ne (1924) aldı. 1927’de özel kalem müdürü, 1932’de genel sekreter
vekili, 1934’te de genel sekreter oldu. Genel sekreterliği sırasında bir dönem
de Burdur milletvekilliği (1935 – 1939) yaptı. Hasan Rıza’nın görevleri
değişirken aynı kalan tek şey, Mustafa Kemal’in kendisine karşı beslediği güven
ve bu güven sebebiyle Mustafa Kemal’in değişmez vekil harcı (özel hesaplarını
tutan kişi) olmasıydı. Bu nedenle, Hasan Rıza başından sonuna kadar Mustafa
Kemal’in özel hesaplarını tutan ve harcamalarını yapan kişi olarak kaldı. 1970
yılında İstanbul’da öldü. Atatürk’ten Hatıralar (2 c. 2004) adlı bir
kitabı vardır.
KAYNAK: Milliyet Büyük Larousse
Sözlük ve Ansiklopedisi (Cilt 21, 1986), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).