Suna Kıraç

İş kadını (D. 1941, Ankara – Ö. 15 Eylül 2020, İstanbul). İşadamı Vehbi Koç’un kızı, Rahmi Koç’un kardeşi, Mustafa Koç’un halasıdır. Vehbi Koç ve Sadberk Koç'un Semahat Arsel, Rahmi M. Koç ve Sevgi Gönül'den sonraki dördüncü ve son çocuğu olarak ailenin Ankara Keçiören'deki bağ evinde dünyaya geldi. İlköğrenimini Ankara'da Türk Eğitim Derneği (TED) İlkokulu'nda tamamladı. 1952 yılında İstanbul Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'ne girdi. Kolejin son sınıfında ABD'ye gidip işletme ve finans okumaya karar verdi ve Pennsylvania Üniversitesi Wharton School of Finance'ten başvurusuna olumlu yanıt aldı. Ancak babası Vehbi Koç'un, "Benim tezgâhım en iyi üniversitedir. Seni ben yetiştireceğim" demesi üzerine İstanbul'da kaldı. Ama sadece Vehbi Koç Üniversitesiyle yetinmek istemediği, akademik bir eğitim de görmeyi arzuladığı için bankacılık ve finans okumak üzere Robert Kolej'in yüksek kısmına (bugün Boğaziçi Üniversitesi) kaydoldu. Ders seçimlerini iş deneyimine katkısı olacak şekilde yaptı; iş idaresi, muhasebe, bilanço gibi konulara yoğunlaştı.

Ekim 1960'ta Koç Ticaret AŞ'nin Beyoğlu Merkez Han'daki İstanbul şubesinde, babası Vehbi Koç'un yanında çalışmaya başladı. 1963'te Koç Holding'in kurulmasının ardından Vehbi Koç, Rahmi M. Koç, Bernar Nahum ve Hulki Alisbah'la birlikte holdingin ilk Yönetim Kurulu'nun beş üyesinden biri oldu. 1965'te holdingin genel sekreterliğine getirildi ve beş yıl boyunca bu görevi yürüttü. Aralık 1967'de Koç Holding şirketlerinden Otoyol'un genel müdürü İnan Kıraç 'la evlenen Suna Kıraç, 1970 yılında İsak de Eskinazis, Bernar Nahum ve Ziya Bengü'yle birlikte Rahmi M. Koç'un başkanlığında oluşturulan Koç Holding İcra Komitesi'ne girdi.

Yine 1970 yılında Koç Holding Personel ve İdari İşler Departmanı başkan yardımcılığı görevini üstlendi. 1974 yılında holdingin insan kaynaklarından sorumlu yöneticisi olduktan sonra terfi ve liyakat konularında grup şirketlerine standartlar getirmeye, topluluğun kurumsal kimliğini güçlendirmeye çalıştı.

1980 yılında Koç Holding Yönetim Kurulu başkan vekilliği görevine getirilen Kıraç, montajdan ana sanayiye geçiş sürecinde önemli kararlara imza attı. 1994'te Koç Holding'in lider şirketlerinden Arçelik AŞ'nin Yönetim Kurulu başkanlığını üstlendi. Yönetimi sırasında gerçekleştirilen teknolojik yatırımlar, kapasite artırımları ve kaliteyi yükseltme çalışmaları, Koç Holding'in sonraki yıllarda Arçelik ve Beko markalarıyla dünya çapında bir üretici durumuna gelmesine zemin hazırladı.

Suna Kıraç aktif iş yaşamının 40 yılını verdiği Koç Holding'in gelişmesi, büyümesi, özellikle de kurumsallaşması ve kalıcılaşması için çabalarını sürdürürken, eğitim, kültür, sanat ve sağlık alanlarında önemli girişimlere de imza attı. Vehbi Koç'un ve VKV'nin hayır amaçlı girişim ve yatırımlarına doğrudan VKV'nin sahip çıkması gerektiğini savunarak işletmeci vakıf anlayışının yerleşmesi için çalıştı. VKV'nin benimsediği bu politika 1988 yılında Koç Özel Lisesi'nin, 1993 yılında da Koç Üniversitesi'nin kuruluşuyla meyvelerini verdi. Kıraç her iki eğitim kurumunun vizyonunun saptanmasında ve şekillenmesinde belirleyici rol oynadı.

Kıraç, ülkenin en büyük yapısal sorunu olarak gördüğü eğitim alanında toplumsal sorumluluk da üstlendi. 1995 yılında Türkiye'de bu alandaki en önemli sivil toplum kuruluşlarından biri haline gelecek olan TEGV'in temellerini attı. Vakfın gelişmesine maddi ve manevi büyük katkılarda bulundu. VKV tarafından oluşturulan Suna-İnan Kıraç Eğitim Tesisleri Destekleme Fonu'yla 2001 yılında Antalya Kepez'de kurulan TEGV eğitim parkına Suna-İnan Kıraç Eğitim Parkı adı verildi.

2000 yılından beri ALS (amyotrofik lateral skleroz) hastalığıyla mücadele eden Suna Kıraç'ın 2006 yılında Suna ve İnan Kıraç Vakfı tarafından yayımlanan ve tüm geliri TEGV'e bağışlanan 'Ömrümden Uzun İdeallerim Var' başlıklı otobiyografik kitabı 100.000 adetin üzerinde satarak yılın en çok satan kitaplarından biri oldu.

Kıraç, kendisiyle birlikte 'Bir Ankaralı ailenin' öyküsünü anlatmayı amaçladığı kitabında hayatta kendisine bulduğunu düşündüğü misyonu ve bu misyonun ülkesi ve ülke gençliği için ne anlama geldiğini ortaya koydu. Hastalığıyla mücadelesini, yaşamayı seçen bir annenin, eşin ve birinci kuşak öncü bir iş kadınının hayatını sayfalara yansıttı. 2016 yılında ikinci baskısı yapılan kitabın devamı niteliğindeki 'İdealler Gerçekleşirken… Suna Kıraç'ın İzinde 10 Yılın Öyküsü' başlıklı çalışma da 2017 yılında gene Suna ve İnan Kıraç Vakfı tarafından yayımlandı.

Türkiye’nin ilk işadamlarından olan babası Vehbi Koç’un kurduğu Koç Holding’de ikinci kuşak yönetici olan Suna Kıraç; Türkiye’de eğitim, sağlık ve sosyal hizmet alanlarında yaptığı katkılar dolayısıyla Bakanlar Kurulu’nun 23 Eylül 1997 tarihli kararı ile 27 Ekim 1997 günü Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından “Devlet Üstün Hizmet Madalyası” ile ödüllendirildi. 1999 yılında, üstün yöneticilik ve liderlik vasıfları ile Koç Holding’e, iş dünyasına ve Türk çocuklarının eğitimine katkılarından dolayı “London Business School” tarafından “Onur Üyeliği”ne layık görüldü.

Suna Kıraç, son yıllarını “Amyotrophic Lateral Sclerosis” (ALS) adı verilen hastalığın pençesinde mücadele ederek geçirdi. Bu hastalık nedeniyle çevresiyle sadece gözleriyle iletişim kurabildi. Eşi İnan Kıraç’la birlikte kurdukları “Pera Müzesi” ve 1 Mart 2007 tarihinde hizmete sundukları “İstanbul Araştırmaları Enstitüsü” ile ülkesine hizmet yatırımlarını sürdürdü. İstanbul’a dünya çapında bir oditoryum ve kültür merkezi kazandırmak amacıyla çalışmalarını sürdüren Suna Kıraç’ın, 2006 yılında tüm geliri Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’na bağışlanan, editörlüğünü Rıdvan Akar’ın yaptığı Ömrümden Uzun İdeallerim Var adlı anı kitabı yayımlandı.

Vefatı:

Suna Kıraç 15 Eylül 2020 günü İstanbul’da hayatını kaybetti. Kıraç'ın vefatını Koç Holding, "Suna Kıraç'ı kaybetmenin büyük üzüntüsü içindeyiz. Sayın Suna Kıraç'ı emanet ettiği değerlere bağlı kalarak, ilham veren, vizyoner ve öncü kişiliği ile her zaman hatırlayacağız ve unutmayacağız" ifadeleri ile duyurdu.

İş insanı Suna Kıraç hayatını kaybetti. Kıraç'ın vefatı Koç Holding'ten yapılan açıklamada "Cumhuriyetimizin değerleriyle yetişmiş, gerek iş gerekse toplumsal hayatta başardıklarıyla Ülkemizin sanayi, eğitim, kültür ve sanat alanlarında gelişmesine önemli katkılar sunan, Topluluğumuzun kuruluş yıllarından 2010'a kadar çeşitli liderlik görevleri üstlenen, Koç Üniversitesi, Koç Okulu ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı'nın kuruluşuna öncülük eden Sayın Suna Kıraç'ı kaybetmenin büyük üzüntüsü içindeyiz. Sayın Suna Kıraç'ı emanet ettiği değerlere bağlı kalarak, ilham veren, vizyoner ve öncü kişiliği ile her zaman hatırlayacağız ve unutmayacağız. Acımız çok derin. Başımız sağ olsun" ifadeleri ile duyuruldu.

Suna Kıraç; Vehbi Koç Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, Koç Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesi, Türk Eğitim Vakfı Mütevelli Heyeti Üyesi, Robert Koleji Mütevelli Heyeti Üyesi, Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Kurucu Üyesi ve Mütevelli Heyeti Üyesi, Türkiye Aile Planlaması Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi’ydi.

İngilizce ve Fransızca bilen Suna Hanım, İnan Kıraç ile evli ve bu evlilikten İpek adında bir çocuk annesiydi. Suna Kıraç, eşi İnan Kıraç'la birlikte kurdukları Pera Müzesi ve 1 Mart 2007'de hizmete sundukları İstanbul Araştırmaları Enstitüsü ile ülkesine hizmet yatırımlarını sürdürmekteydi. Forbes'e göre Suna Kıraç'ın 2014 yılı serveti 1.8 milyar dolar.

KAYNAK: KIRAÇ, Suna - İslâm Ansiklopedisi (iae.org.tr, 1941-1967), Tarihi değiştiren kişilerin gençlik halleri (haberturk.com, 31 Ekim 2014),Koç Ailesi'nin acı günü! Suna Kıraç hayatını kaybetti (hürriyet.com.tr, 15.09.2020).