Tarım uzmanı, siyaset adamı, İstanbul BŞ Belediye Başkanlarından (D. 1923, İstanbul - Ö. 1 Mayıs 2017, İstanbul). Robert Kolej'i bitirdikten sonra ABD'de tarım ve meyvecilik öğrenimi gördü. Türkiye'ye dönüşünden sonra Yalova'ya yerleşerek burada uzun yıllar tarım araştırmaları yaptı.
CHP adayı olarak katıldığı 14 Aralık 1973 seçimlerinde Fahri Atabey’den sonraki İstanbul Belediye Başkanı seçildi. 11 Aralık 1977'ye kadar bu görevde kaldı ancak tekrar aday gösterilmedi. Ahmet İsvan’ın yerine Aytekin Kotil belediye başkanı oldu.
12 Eylül döneminde, 1 Mayıs 1977 günü Taksim alanında patlak veren olaylara adı karıştığı iddiasıyla sıkıyönetim mahkemesindeki DİSK davasında yargılandı. Yargılama sırasında, Kasım 1980'den Ocak 1983'e kadar 27 ay hapiste kaldı, yargılama sonucu aklandı. Daha sonra 1988 ile 1995 yılları arasında Sosyaldemokrat Halkçı Parti'de (SHP) parti meclisi üyeliğinde bulundu.
Eşi Reha İsvan, 1919'da Mustafa Kemal Atatürk'le birlikte Samsun'a çıkan subaylardan Kemal Doğan'ın kızıdır. Reha İsvan 12 Eylül Dönemi'nde Barış Derneği davasında yargılandı.
12 Eylül’de kadın tutukluların, direniş ve umudun simge ismi olan Reha İsvan, Yalova’daki evinde 8 Mayıs 2013 tarihinde yaşamını yitirdi.
Ahmet İsvan'ın "Başkent Gölgesinde İstanbul" adlı kitabı 2011 yılında yayımlanmıştır. Kitabın tanıtım bülteninde şu bilgiler yer almıştı:
"Yıl 1973... Nüfusu 15 yılda dörde katlanmış, gecekondu mahalleleriyle hızla genişleyen, kent içindeki sanayi tesisleriyle boğulan bir şehir...
Ve bu durumla mücadeleye elverişsiz yasalar, vesayetçi bir yerel yönetim anlayışı... Ahmet İsvan 1973 yerel seçimlerinde, CHP'ye Ortanın Solu ile yeni bir soluk getiren Bülent Ecevit'in rüzgârının da katkısıyla, böyle bir İstanbul'a belediye başkanı olur. CHP iktidarına rağmen, ne yerel yönetimler için gerekli yapısal reformlar, ne başka kalıcı çözümler hayata geçer. 1975-77'de iktidarda olan Milliyetçi Cephe ise, belediyelerin Ankara'ya mali ve idari bağımlılığını kullanarak, muhalefetin elindeki İstanbul'u adeta cezalandırır. Yine de pek çok çözüm üretilir: Belediye borçları ödenir, mülkleri kamuoyuna açıklanır, haksız işgaller giderilir, ucuz ekmek için Halk Ekmek devreye girer, yapılamayan metro yerine tercihli otobüs yolu hayata geçirilir, İstanbul Avrupa kültür mirası alanı olarak kabul edilir..."
Ahmet İsvan, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu’na neler
anlattı?
Ahmet İsvan: '27 Mayıs'a seviniyordum, şimdi utanç duyuyorum' (28 Haziran 2012)
TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu bünyesinde oluşturulan 12 Eylül darbesine ilişkin alt komisyon, dönemin İstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan'ı dinledi.
Komisyon üyelerinin sorularını yanıtlayan İsvan, 1 Mayıs 1977 tarihinde Taksim olayına ilişkin bilgi verdi. İsvan, Taksim'deki organizasyonla ilgili vilayetten belediyeye gelen resmi yazıda, ''Olaylar çıkabilir hazırlıklı olun'' ifadesinin bulunduğunu söyledi.
Taksim'de ateş seslerinin duyulmasının ardından halkın panik içinde kaçışmaya başladığını anlatan İsvan, polis panzerlerinin ise kaçan kişilerin üzerlerine sürüldüğünü söyledi. Özellikle kendisinin de bulunduğu şeref tribününe doğru ateş edildiğini ifade eden İsvan, mermilerin üzerlerinden geçtiğini, bu nedenle ateş edenlerin amacının öldürmek değil, panik yaratmak olduğunu düşündüğünü kaydetti.
Ahmet İsvan, işin asıl üzücü tarafının 36 kişinin yaşamını yitirdiği böyle bir olayın ardından ne dönemin Emniyet Müdürü'ne ne de olay yerindeki polislere tek bir soru bile sorulmaması olduğuna işaret etti. İsvan, bu nedenle oradaki olayların planlı bir şekilde organize edildiğinin düşünülebileceğini belirtti.
12 Eylül döneminde yaşadıklarını da anlatan İsvan, DİSK davası kapsamında, savcının önüne bile çıkmadan tutuklandığını söyledi. İsvan, işkence görüp görmediği sorusu üzerine şunları anlattı:
''Beş gün boyunca, gözlerim kapalı bir şekilde, soğuk bir odada, demir bir sandalyenin üzerinde oturtuldum. Yalnızca yemek ve tuvalet ihtiyacı için sandalyeden kaldırıldım. Uyutulmuyordum. İşkence görenlerin çığlıklarını duyuyordum. Sorgucu kişi bana, 'Partinin baskısıyla belediyede komünist örgüt oluşturduğunu söyle seni hemen bırakalım' diyordu.
Ben bunu yapmadım. Bunun üzerine, 'Gerekirse yengeyi de buraya getiririz' diyorlardı. Adaletin, darbecilerin eline geçmesi kadar kötü bir şey olamaz. İşkence, insanı insanlığından çıkarabilir. İşkenceyi artırmaları halinde ne kadar dayanabileceğimi bilmiyordum. Tek onurlu kurtuluşun intihar olduğunu düşünüyordum. Aklımdan çok geçirdim.
'Nöbetçi askerin silahını alıp kendimi vurabilir miyim acaba-' diye plan yapıyordum. Ancak 'Bu şekilde ölürsem beni seven insanlar arkamdan ne der-' diye de düşünüyordum. Bu arada bizi idamdan kurtaran aslında Avrupa'nın baskısıydı.''
Kardeşinin İzmir'de silahla dizinden vurulduğunu dile getiren İsvan, yapılan ameliyat sonucu dizinden plastik mermi çıktığını söyledi. İsvan, polisin bu mermiyi alabilmek için kardeşine baskı yaptığını anlatarak, ''Kardeşim mermiyi vermeyince, mali polis gönderdiler. Çünkü kardeşim tüccardı ve mali polis baskısı nedeniyle mermiyi vermek zorunda kaldı'' dedi. Daha sonra, bu silahtan Türkiye'de yalnızca iki tane bulunduğunu, bunun birinin de İzmir'deki bir poliste olduğunun ortaya çıktığını anlatan İsvan, ancak olayın kapatıldığını söyledi. Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit'in de konuyu bildiğini, ancak buna rağmen ateş eden polisin bulunamadığını ifade eden İsvan, ''Başbakan'ın bile aşamadığı bir duvar mevcut olduğunu tahmin ediyordum'' dedi.
Ahmet İsvan, cumhuriyetin kurulduğu dönemde bir çok kazanımın ordunun eliyle olduğunu, ancak zaman içinde ordunun, halktan farklı bir nitelik kazandığını adeta ''seçkinleri'' oluşturduğunu iddia etti. İsvan, ''27 Mayıs'a sevinenlerden biriydim. Ama şimdi bundan utanç duyuyorum. Özellikle Yassıada Mahkemesi'nin kurulmasına çok üzülmüştüm. O mahkemenin hakimi de savcısı da adaletten uzaktı.
Eski İstanbul belediye başkanı CHP PM üyesi Ahmet İsvan, tedavi gördüğü hastanede 94 yaşında 1 Mayıs 2017 günü İstanbul'da hayatını kaybetti.
İsvan'ın cenazesi, 1973-1977 yılları arasında görev yaptığı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Saraçhane'deki binası önünde düzenlenen törenin ardından Levent Afet Yolal Camisi'ne götürüldü.
Burada cenaze namazı kılınan İsvan'ın cenazesi, Yalova'ya getirildi. Yalova Merkez Camisi'nde taziyeleri Ahmet İsvan'ın çocukları Orhan ve Osman İsvan ile yakınları kabul etti.
İkindi vakti kılınan cenaze namazının ardından Ahmet İsvan'ın cenazesi Yalova'nın Çiftlikköy ilçesine bağlı Taşköprü beldesinde toprağa verildi.
Törene, CHP Milletvekilleri Deniz Baykal ve Muharrem İnce, Belediye Başkanı Vefa Salman ile çok sayıda partili katıldı.
KAYNAKÇA: Ahmet İsvan kimdir? (emlakansiklopedisi.com, erişim 02.05.2017), Eski İstanbul Belediye Başkanı İsvan Son Yolculuğuna Uğurlandı (haberler.com, 04.05.2017).
