Şair (D.
1925, Şeki (Nuha) / Azerbaycan – Ö. 13 Şubat 2009, Baku / Azerbaycan). 1934
yılında göç ettiği Bakü’de Azerbaycan Devlet Üniversitesi Filoloji Bölümü’nü
bitirdi (1947). Aynı bölüme asistan olarak girdi. 1964’te ünlü Azeri şair Samed
Vurgun hakkında yazdığı tezle doktorasını verdi. Mezun olduğu üniversitede Muasır
Azeri edebiyatı profesörü olarak görev yaptı. Azerbaycan Parlamentosunda milletvekili
olarak görev yaptı, Azerbaycan Halk Cephesinin ileri gelenlerindendi.
Türkiye’de
daha çok Varlık dergisinde yayımlanan ve Fuzulî hakkındaki eleştirilere
cevap niteliği taşıyan “Yel Kaya’dan Ne Aparır?” başlıklı yazısıyla
tanındı. Türk Edebiyatı dergisinde uzun yıllar yazı ve şiirleri
yayımlandı. 1975 yılında Azerbaycan Devlet Mükâfatına layık görüldü ve
kendisine “Emekdâr İnce-Sen’et Hâdimi” unvanı verildi. Şiirin yanında uzun
manzumeler veya manzum hikâyeler (poema) ve tiyatro eserleri yazdı, çeşitli
tercümeler yaptı. Uzun manzumeleri arasında Cezayir Millî Kurtuluş Hareketi’ne
hasredilmiş “Yollar-Oğullar” ve kompozitör Üzeyir Hacıbeyli’ye ithaf
ettiği “Mugam” bunlardan iki tanesidir. Birçok şarkı güftesi yazdı ve
bunların çoğu bestelendi. “İkinci Ses”, “Yağışdan Sonra”, “Artığ Adam”,
“Vicdan” gibi tiyatro eserleri de kaleme aldı. Lord Byron’ın Abidon Felini’sini
Azeri Türkçesine çevirdi. Şiirleri Sovyetler Birliğindeki birçok dillere ve bu
arada birçok Türk Lehçesine, ayrıca Almancaya, Fransızcaya, Farsçaya çevrilerek
kitap halinde yayımlandı. 2002 yılında Benim Garibim adlı şiir kitabı
ile Romanya Kültür Bakanlığı tarafından Komodor Madalyası ödülüne layık
görüldü. Samet Vurgun’dan sonra Azerbaycan’ın ikinci büyük şairi kabul
edilmektedir. Vahap Bahtiyarzade 13 Şubat 2009
günü Baku’da vefat etti.
ESERLERİ:
ŞİİR-
MANZUM HİKÂYE: Menim Dostlarım (1949), Bahar (1950), Dostlug
Nağmesi (1953), Ebedî Heykel (1954), Çınar (1956), Sade
Adamlar (1956), Ceyran (1957), Aylı Geceler (1958), Şairin
Kitaphanası (1961), E’tiraf (1962), Şeb-i Hicran (1962), İnsan
ve Zaman (1964), Bir Ürekde Dört Fesil (1966), Seçilmiş Eserler
(1967), Kökler-Budağlar (1968), Deniz-Sahil (1969), Bindörtyüzonaltı
(1970), Bir Baharın Garanguşu (1971), Dam Yeri (1974), Seçilmiş
Eserleri (2 cilt, 1975), Yücelikte Tenhalık (1998), Benim Garibim
(2002).
ANI: Ömürden Sayfalar (2000).
OYUN: (Günümüz Türkçesine çev. Yavuz Bülent Bakiler): Feryat (manzum, 1991), Nereye
Gidiyor Bu Dünya (1991), İkinci Ses (1991), Özümüzü Kesen
Kılıç-Göktürkler (1998; oyn. DT Şinasi Sahnesi, 2000-2001).
KAYNAKÇA: Hüsniye Zal
Mayadağh / Bahtiyar Vahabzade'nin Hayatı ve Eserleri (1998), Bahtiyar Vahapzade / Ömürden Sayfalar (2000), Dr.
Erdal Karaman / Bahtiyar Vahabzade’nin Ana Dili Uğrunda Verdiği Mücadele - Bahtiyar Vahabzade’nin Türkiye Sevdası
(Baku, 2000), Mehmet Nuri Yardım / Edebiyatımızın
Güleryüzü (2002), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar
ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Edebiyatçılar
(Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous
People (2013), Türkiye Kültür ve Sanat 2010 Yıllığı (2010).
