Süryani Horiepiskopos Papaz, Süryani tarihçisi.
1959 yılında Mardin'e bağlı Midyat ilçesinin Bakıysan (Alagöz) köyünde doğdu.
İlköğrenimini 1970’te kendi köyünde bitirdikten sonra orta dereceli eğitimini
Nusaybin ve Mardin’de bitirdi. Süryanice öğrenimini de Mor Gabriel
Manastırı’nda tamamladı. Ayrıca İngiltere’de mektupla İngilizce İncil eğitimi
veren Soon Bible Course’u ve İstanbul’da Fono Mektupla Öğretim 2. Kursunu
bitirdi. Süryanice, Türkçe, Arapça, Osmanlıca, İngilizce ve Kürtçe dillerini
biliyor.
Eğitimini tamamladıktan sonra 1974 yılında
Nusaybin’e bağlı Gündükşokro / Odabaşı Köyü Kilisesi’nde, kilise öğretmeni ve
diyakos olarak göreve başladı. Bu görevi kesintisiz sekiz yıl sürdürdükten
sonra Mardin Süryani Kadim cemaatinin ruhani reisi Rahip Cebrail Allaf ve
Yönetim Kurulu’nun isteği üzerine, Turabdin Metropoliti Mor Timotheos Samuel
Aktaş tarafından 10 Mart 1985 tarihinde Mardin Süryani Kadim cemaatine hizmet
vermek üzere papazlık rütbesiyle takdis edildi. Mardin Süryani
Metropolitliğinin 2006-2009 yılları arasında yayımladığı dinî ve kültürel Kurkmo dergisinin editörlüğünü yaptı.
Süryani Ortodoks Kadasetli Patriği Moran Mor
İğnatiyos Zakka I. Iwas’ın emirleri doğrultusunda 4 Mayıs 2003 tarihinde Mardin
Metropoliti Mor Filüksinos Saliba Özmen tarafından Horiepiskoposluk rütbesine
terfi edildi. Yirmi sekiz yıldır Mardin’deki Kırklar Kilisesi’nde Süryani
cemaatine hizmet vermektedir.
Diyarbakır Süryanileri hakkında da araştırmaları
olan; okuma ve yazmaya çok zaman ayıran ve kendini iyi bir şekilde geliştiren
Hori Episkopos Gabriyel Akyüz’ün kitapları dışında yayımlanmış makaleleri ve
sempozyumlarda sunduğu yayımlanmış bildirileri vardır.
ESERLERİ:
Deyrulzafaran Manastırı’nın Tarihi
(1997), Nusaybin’deki Mor Yakup Kilisesi
ve Nusaybin Okulu (1997), Süryani
Müziği (1997), Süryanilerde Felsefik
Şiirler (1997), Mardin İli’nin
Merkezinde, Civar Köylerinde ve İlçelerinde Bulunan Kiliselerin ve
Manastırların Tarihi (1998), Azizlerin
Şefaati (Süryanice ve Arapçadan Türkçeye çevrildi, 1999), Diyarbakır’daki Meryem Ana Kilisesi’nin
Tarihçesi (1999), Susamışlığı Gideren
Söyleşi: Suruçlu Mor Yakup’un Öz Yaşam Öyküsü (Süryaniceden Türkçeye çeviri,
2001), Yezidilerin Dini (Süryaniceden
Türkçeye çeviri, 2001), Osmanlı
Devleti’nde Süryani Kilisesi (2001), Bakısyan
(Alagöz) Köyü’nün Tarihçesi (2004; Türkçeden Süryaniceye Çevirisi: 2007), Mor Malke Manastırı’nın Tarihi (2005), Mardin’deki Mort Şmuni Kilisesi Tarihi
(2005), Deyrulzafaran Manastırı’nın
Tarihi (Arapça’dan Türkçe’ye çeviri, 2005), Tüm Yönleriyle Süryaniler (2005), Antakya Süryani Kadim (Ortodoks)
Patriklerinin Özgeçmişi (Süryaniceden
Türkçeye Çeviri, 2006), Kudüs Ziyareti (2006), Tarihuna Yunadina (Dr. İlyas Hanna, Arapça’dan
Süryaniceye çeviri, 2008), Mardin Mor
Petrus ve Mor Pavlus Kilisesi Tarihçesi (2009, resimli), Metropolit Hanna Dolabani’nin Anıları
(Süryaniceden Türkçeye çeviri, 2009), Şahmaran
İle İlgili Osmanlıca Bir Eser (Günümüz Türkçesine çeviri, 2010), Sempozyumlar Kitabı (Türkçe ve Süryanice,
2010), Değişik Çeviriler Kitabı (Türkçe,
Süryanice ve Arapça, 2010), Naum Faik’in
1916-1930 Yılları Arasında Beth-Nahrin Dergisi’nde Yayınladığı Süryanice
Yazıları (Türkçeye Çeviri, 2011), Mor
Efrem’in Hayat Öyküsü ve Şiir Kitabı (Süryaniceden Türkçeye çeviri, 2012).
KAYNAKÇA: Süryaniler Mor Afram'ın şiirleri ile sevindi (radikal.com.tr,
01.12.2012), Gabriyel Akyüz (Bilgi teyidi (Temmuz 2013), İhsan Işık /
Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) – Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları
Yazarlar ve Sanatçılar (2014) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar
ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2018).