Şair ve yazar (D. 24 Temmuz 1934, İstanbul –
Ö. 23 Nisan 2012, İstanbul). Tavşanlı İlkokulu, Uşak Lisesini (1955) bitirdi.
Konya Askeri Lisesinde okudu (1946-48), başarılı olmadığı gerekçesiyle okuldan
çıkarıldı. İstanbul Matbaacılık Okulu (1956) mezunu. Bir süre işportacılık,
öğretmenlik, PTT, depo ve kantar memurluğu gibi çeşitli işler yaptıktan sonra
(1957-60), Yapı ve Kredi Bankasının Asmaaltı ve Beyazıt şubelerinde müdür
yardımcısı olarak çalıştı (1960-72). Gürkal Yayınevi’ni kurdu. Bir süre de özel
bir şirkette yöneticilik yaparak emekliye ayrıldı (1980). Emekli olduktan sonra
kitap-kırtasiye dükkânı işletti. Gerçek Sanat Yayınlarını kurdu ve yönetti.
Yazıları nedeniyle hakkında açılan soruşturma ve davalar takipsizlikle
sonuçlandı (1971 ve 1987). 23 Nisan 2012
günü İstanbul’da vefat etti. Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Türkiye
Yazarlar Sendikası, Emeğin Partisi (kurucu ve GYK) üyesiydi.
İlk şiiri, Anadolu’da çıkan Türkeli adlı
bir dergide (20.6.1952), ilk çocuk şiiri Küçük Galatasaraylı adlı
dergide (Mart 1953) yayımlandı. Şiir ve yazılarını Yeditepe, Türk Düşüncesi,
Onüç, Yankı, May, Türk Dili, Kıyı, Kırkmerdiven, İnsancıl, Yaba Edebiyat,
Şiir-Öykü, Doğuş, Ardıçkuşu, Gerçek Sanat, Evrensel Kültür; A. Kadir, Rıfat
Ilgaz vd. ile birlikte çıkardığı Gelecek (1971) dergileri ve Evrensel
gazetesinde (köşe yazıları) yayımladı. Durum (1959), Gelecek (1971),
Gerçek Sanat (1986) dergilerinin ve Kasımpaşa adlı haftalık
gazetenin (1969) sorumlu yazı işleri müdürlüğünü yaptı. İki sayı çıkan Göz adlı
tek yapraklı bir sanat gazetesi çıkardı (1969).
ESERLERİ:
ŞİİR: Sabah Rıhtımı (1965), Balıklar
Ovası (1967), Oğul (1967), Dövülü Yürek (1968), Vurgunsuz
Sabahlara Uyanmak (1988), Barut Yüklü Yıldızlar (1988), Annem
Beni Yetiştirdi (1989), Kısacalar (1990), Sataşmalar (1993), Ağmalar
(1995), Denize Akan Yangın (1995), Yaşam Umuda Uyarlı (2000),
Yaşam Çavlanında (2005).
ANI-ÖYKÜ: Askercilik (1994).
DENEME-SÖYLEŞİ: Düşüncenin Musluğundan
(özdeyişler, 1997), Kuşatılmış Günler (1998), Buruk Anmalar Defteri
(anma yazıları, 2002), Günyüzleri (2002), Öteleri (2002), Berileri
(2003), Üç Kapıdan (söyleşi, 2003), Dikkat Köpek (fıkra,
2004).
BİYOGRAFİ: Cahit Sıtkı Tarancı (hayatı,
sanatı, şiirleri, 1956), İki Haşmet (2004).
ANTOLOJİ: Genç Şairler Antolojisi (3 cilt,
1954,1955,1960), Gerçek Sanat (ortak kitap, editör,1986), Madenci
Şiirleri Antolojisi (2004), 1
Mayıs (antoloji, 2005), Zalim Titreme-Deprem Şiirleri Antolojisi (2005),
Hayatı Dokuyanlara-Emekçi Kadın Şiirleri Antolojisi (2005), Şalterler
İnince-Grev ve Direniş Şiirleri Antolojisi (2005), Alevler İnsan
Sesi-Sivas Kıyımı Şiirleri Antolojisi (2005).
ÇOCUK KİTABI (Öykü): Bayrağım (1963), Büyük
Gün (oyun), Alageyik - Anneciğim - Arı Kovanı - Aya
Seyahat - Hacivat Karagöz Keloğlan - Korku – Mevsimlerin Dili –
Nisan Bir – On Dört Bin Gözlü Böcek – Şehzade ile Dev – Tehlikeli Köprü –
Vakvak Kardeş (1964), Keloğlan Dizisi (4 Kitap) – Pamuk Prenses
Dizisi (4 kitap) – 1001 Masal Dizisi (4 kitap) – İnsanlık Tarihi
Dizisi (4 kitap) (1984), Nasrettin Hoca Fıkraları (1992), Kuyubaşının
Kuşları (1994), Işığı Yaratanlar (2003), Bulutlarda Koşan Adam (uzun
öykü, 2003), Otomobil Uçar Gider (2005).
ÇOCUK KİTABI (Şiir): Günaydın (1959), Öğretmenler
Günü Şiirleri – Anneler Günü Şiirleri – Cumhuriyet Bayramı Şiirleri – 23 Nisan
Şiirleri – Belirli Gün Şiirleri - İsmet İnönü- Belirli Günler (1984).
KAYNAKÇA: Hasan İzzettin Dinamo (Yeditepe
dergisi, Mart 1971), Şemsettin Murat (Çağdaş gazetesi, 15.5.1988), Taner
Abuşoğlu (Mücadele gazetesi, 22.11.1989; Yeni Ülke gazetesi, 26.4.1990), Zihni
Anadol / Aydınlığa Omuz Verenler (1991), Mehmed Kemal (Cumhuriyet 25.9.1989,
11.6.1994), Ahmet Özer (Kıyı sayı: 117, Aralık 1995), Vitrindekiler (Cumhuriyet
Kitap, 17.5.2001), İhsan Işık
/ Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009), Vitrindekiler (Cumhuriyet Kitap, 7.2.2002),
Vitrindekiler (Cumhuriyet Kitap, 29.8.2002), Gülenay C. / Güngör Gençay’la
Yapıtları Üzerine (Cumhuriyet Kitap, 19.8.2004), Vitrindekiler (Cumhuriyet
Kitap, 1.9.2005), Türkiye Yazarlar
Birliği / Türkiye Kültür Sanat Yıllığı (2013).
GÜNÜN GÜLÜŞÜ (*)
GÜNGÖR GENÇAY
Daha önce “Dünyam iki Değirmentaşı" ve “Bir Uzak Yerden Geldim" adlı şiir kitapları bulunan Molla Demirel, 1948 yılında Malatya'nın Akçadağ ilçesine bağlı Durulova köyü’nde doğmuş, liseyi bitirdikten sonra da bir süre Eğitim Enstitüsü"ne devam etmiştir. Ne var ki 1971 Darbesinden sonraki koşullar yurtdışına çıkmayı, zorunlu kılmış ve bu olguyu “Suların Akışı" adlı şiiri'nde şu dizeleriyle dile getirmiştir:
“Ne bu soğuk
Kör olasın on iki mart
Ansızın vurdun
Çiçeklerim döküldü
Tükenmez toprakta filizlerim,
Yükselir baharla suların akışı
Parçalanır karanlığın
Yine ulaşır güneşe ellerim"
Yaşamını Almanya'da sürdüren MolIa Demirel, orada Meslek Yüksek Okulu’nun “YabancıIar için sosyal danışmanlık ve Pedagoji Bölümü bitirmiş, ayni konuda hizmet vermiştir. Bir süre kimya fabrikasında işçi olarak çalışmıştır. Ve “Söyle Gülüm" adlı şiirinde, belki de dünyamızın üzerinde dolaşan insanların hem kendileri, hem de birbirleriyle kavgasına anlam veremediği için sormaktadır:
“Söyle meleğim
Neden
Şu karıncalar kadar çalışkan
Bu arılar gibi kardeşçe
Dünyamızın tek kovanında
Yaşamaz insan?”
Halen yerel bir radyoda yayın pedagogu ve sosyal danışman olarak çalışan şair, öykü ve düzyazı çalışmaları da yapmakta, ayrıca fotoğraf makinasını, iyi bir usta, yada uzman olarak kullanmaktadır. Almanya'da açtığı ve izleyicilerin beğenisini kazanan fotoğraf sergileri, konusundaki uzmanlığının da kanıtı olmuştur.
“Davulun tokmağını berk vuruyor yüreğim" diyen Demirel'in şiirini, Fakir Baykurt: “Molla'nın şiirleri gibi konuşmalarına da doğa sevgisi, barış tutkusu egemendir. Şakır gibi insanın insanla kardeşliğini söyler. Yurt özleminden sürekli yandığı için de bakarsınız sözcüklerle insanın yüreğine değen çığlıklar atar..." diyerek tanıtıyor. Hani,
“Semaha Duralım" şiirinin:
“...Can veren şu toprağı ekmek gerek
Üretene hakkını vermek gerek
Hak uğrunda meydana çıkmak gerek
Molla Can gel biz semaha duralım"
diyen son bölümünü okuyunca Fakir Baykurt'a hak vermemek elden gelmiyor. “Semaha Duralım" şiiri, ayni zamanda şairin halk ağzını kullanarak kurduğu şiirlere de örnek oluşturuyor.
Yurtdışında sürekli yaşayan sanatçılar, zaman içinde ülkelerine ilişkin güncel olaylara karşı duyarsızlaşıyorlar. Birçoğunda da, ülkesinin sanatsal mirasından bir kopuş gözleniyor. Böyle bir olgu sonucunda sanatçıyı besleyen ana damarlardan biri körelmiş ya da tükenmiş oluyor. Bu olgu, sokaktaki adam için fazla bir anlam taşımasa da, sanatçının böylesi bir zenginlikten yoksun kalmasının sonucu hemen üretiminde beliriveriyor. Ama:
Saplanmış yüreğime 37 bıçak
Alevlerden kanat açmış karanfiller
Otuz yedi karanfil kanat açmış ateşte
İçlerinde sararmış bir yaprak
o ben miyim?"
diyen MoIla Demirel, ülkesindeki gerçekle iç içe. Ülkesindeki yanan insanlarla birlikte, onun yüreği de yanıyor. Halkının mutluluğu onu da mutlu ediyor. Duygu ve düşünceleri, ayni kökten beslendiği için hayata hep olumlu, hep umutlu, hep mücadeleci bir tavırla bakıyor. Başka bir deyişle, gündelik yaşamın acısını da, Sivas katliamının acısını da, emekçinin mücadeleci gücünü de içinde taşıyor. Onun için de:
“Acıdan
Dirençten
Umuttan var olan insan
Ayaklan gecenin koynunda
Dünya yıldızlarla kuşanacak"
diye seslenebiliyor.
Açık ve yalın bir dille şiirlerini örgütleyen Molla Demirel, şiirleriyle yaşamının da resmini çizer gibidir. Yüreği, dizelerinde vurur onun. Kimi zaman bir davulun tok sesiyle, kim zaman da parmakların piyano tuşlarında yükselttiği titizlikte duyarsınız şiirlerini. Gösteriş ve abartı telaşına düşmeden ,,Dayan Yürek" adlı şiirindeki:
“Karşı dur düne yarını sev
Dirençli dağları sardı alev
Yırtılır en koyu karanlık
Tükenir zulüm dayanırsa yürek”
dizeleriyle sanki “bu davet bizim” diyen Molla Demirel'in şiirlerini okudukça seveceksiniz.
_________________________________________
(~) Günün Gülüşü : Şiirler yazan : Molla Demirel
Kedi Şiir Kitaplığı, 1998, Antalya
Aykırı Sanat Dergisi, Eylül. Ekim 1999
