Devlet adamı (D. 19 Şubat 1940, Aşkabat / Türkmenistan – Ö. 21 Aralık
2006, Aşkabat / Türkmenistan).
Tam adı Saparmurat Atayeviç Türkmenbaşı
Niyazov’dur.Saparmurat Türkmenbaşı adıyla
tanınmıştır. Bir işçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası II.
Dünya Savaşında öldürüldü. Ailesinin diğer fertleri, 1948 yılında meydana gelen
Aşkabat depreminde öldü. İlk önce yetimhanede, sonra uzak aile fertlerinin
evinde büyüdü. II. Dünya Savaşında ailesini kaybetmesi nedeniyle Sovyet
Yetimhanesinde yetişti. Leningrad Mühendislik Fakültesini bitirerek enerji
mühendisi oldu. 1962 yılında Komünist Partisine üye olarak parti içinde
yükselmeye başladı. 1985 yılında Türkmenistan Milletvekilleri Konseyi
Başkanlığı'na atandı. Daha sonra Türkmen Komünist Partisi'nin Merkez Komite I.
Sekreterliği'ne seçildi. 13 Ocak 1990 tarihinde Cumhuriyetin yüksek yargı
organı olan Yüksek Sovyet başkanlığına atandı. 22 Ekim 1993 tarihinde kendisini
Türkmenbaşı ilan etti.
15 yıl Türkmenistan
Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunan Türkmenbaşı, ilginç
icraatları ile tanındı. Bilgisayar oyunlarını, arabalarda radyo dinlenmesini,
opera ve baleyi yasakladı. Doktorların Hipokrat yemini yerine kendi adına yemin
edilmesini istemiş, birçok yere heykellerini diktirmiş, resim ve özdeyiş
levhalarını astırmıştı. Haftanın günlerini de Saparmurat Türkmenbaşı'nın
emriyle Dinçgün, Başgün, Yaşgün gibi adlarla değiştirmişti. Ruhname adlı bir eseri vardır.
KAYNAK:
İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2009). TYB Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı (2007).
