Sami Karaören

Gazeteci, yazar (D. 1924, Kaya köyü / Fethiye / Muğla – Ö. 11 Mayıs 2022, İstanbul). İlköğrenimini Fethiye’de, ortaöğrenimini Muğla ve Antalya’da tamamladı. Antalya Lisesinde şair Cahit Külebi’nin öğrencisi oldu ve ölünceye kadar onunla ilişkisini kesmedi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesini bitirdi.

1957’de Dünya gazetesinde gazeteciliğe başladı. Burada Falih Rıfkı Atay ile çalıştı.  1961’de Cumhuriyet gazetesine geçti. Burada uzun süre yazı işleri müdürü ve makaleler redaktörü olarak çalıştı. Olaylar ve Görüşler sayfasının uzun süre sorumluluğunu üstlendi. Yeni adı Cumhuriyet Kitapları olan Çağdaş Yayınları’nın yayın yönetmenliğini yaptı. Çeşitli dergi ve gazetelerde gezi notları, dil ve edebiyat üzerine yazılar yazdı. Çeşitli dergi ve gazetelerde gezi notları, dil ve edebiyat üzerine yazılar yazdı. 1962’de Türk Dil Kurumu Gazetecilik ve Dil Ödülünü aldı.  

Kitapları:

Yazarlarımız Atatürk’ü Anlatıyar (1981), Hep Atatürk’ün Yanında (Salih Bozok’un anıları, 1985).

Vefatı:

Sami Karaören, 98 yaşında iken,  11 Mayıs 2022 günü İstanbul'da vefat etti. 12 Mayıs 2022 günü İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığında kılınan namazının ardından bu mezarlıkta toprağa verildi.

Sami Karaören için eski yazıişleri müdürü ve yazarı olduğu Cumhuriyet gazetesinin Şişli’deki merkez binasında tören düzenlendi.  Törene, Cumhuriyet Vakfı Başkanı ve gazetemiz imtiyaz sahibi Alev Coşkun, Cumhuriyet Vakfı Başkan Vekili Ali Sirmen, vakıf yöneticileri Işık Kansu, Şükran Soner, Genel Yayın Yönetmeni Arif Kızılyalın, yazarlar Orhan Bursalı, Miyase İlknur ve genç meslektaşları katıldı. Törende avukat Celal Ülgen, hukukçu Turgut Kazan, yazar Ayşe Kulin, yazar Gülten Dayıoğlu ve Prof. Dr. Ayşe Kaypmaz yer aldı. Karaören, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda kılınan cenaze namazının ardından sonsuzluğa uğurlandı.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve Coşkun Özdemir de Karaören ailesine telefonla baş sağlığı diledi. Sami Ağabey’in ardından sevenleri duygularını anlattı:

"Bir Dil Ustasıydı"

Cumhuriyet Vakfı Başkanı ve Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz Sahibi Alev Coşkun: Değerli Cumhuriyet dostları ve değerli çalışma arkadaşlarım, bugün burada Cumhuriyet gazetesinin bugünkü duruma gelmesini sağlayan çınarlarından birisini daha sonsuza gönderiyoruz. O, Cumhuriyet gazetesini Cumhuriyet gazetesi yapan, 45 yıl gazetenin başyazarlığını yapmış olan Nadir Nadi ve Cumhuriyet’i bugün cumhuriyet değerlerinin, aydınlanma ilkelerinin savunucusu haline getiren temel çizginin kurucularından İlhan Selçuk’un çok yakın çalışma arkadaşı ve dostuydu. Değerli dostlarım, bugün gazetemizin birinci sayfasını yapan arkadaşlara teşekkür ediyorum. Çünkü şunu söylemişler. “Sami Ağabeyi uğurluyoruz”. O hepimizin Sami Ağabeyi’ydi. Hepimizin üzerinde gayreti, çalışması ve emeği vardır. Uzun yıllar yazıişleri müdürlüğü yaptı. Efsane “Olaylar ve Görüşler” sayfasının yaratıcısıdır. O sayfada yetişen birçok yazarın da öğretmenidir. Sami Ağabey aynı zamanda bir Kuvayı Milliyeciydi, aydınlanmacıydı. Bir dil ustasıydı. Gerçek bir Türkçeciydi. Dil Kurumu’nun yöneticiliğini yapmıştı. Şimdi onu sonsuzluğa uğurlarken, Cumhuriyet’in bir çınarını da sonsuzluğa uğurluyoruz. Atatürkçü, aydınlanmacı, düşünür, edebiyatçı, yazar, değerli ağabeyimizin önünde saygıyla eğiliyoruz. Sonsuza giderken, hepimiz içtenlikle sevgilerimizi, saygılarımızı sunuyoruz. Hepinize acınızı, ailenin acısını, dostlarının acısını, Cumhuriyet gazetesinin acısını, Cumhuriyet gazetesini yaratan, yapan genç yazarlarımız, meslektaşlarımızın acısını burada beraberce duyuyoruz.

"Cumhuriyet Projesi"

Cumhuriyet Vakfı Başkanvekili Ali Sirmen: Sami Karaören, benim yıllarca, sadece yan yana odalarda, aydınlanmacı, laik, demokratik Cumhuriyet için birlikte didindiğimiz bir mücadele arkadaşım değil, aynı zamanda, oğlu, kızı, damadıyla çok yakın dostluk ilişkileri içinde olduğum bir aile yakınımdı. Bu yüzden Sami Karaören’in benim hayatımda ayrı bir yeri vardı. Cumhuriyet devriminin, Fethiye’nin Kayaköyü’nden alıp Türkçeci bir aydınlanma neferi, bir Türk rönesansı eri yaptığı Sami Karaören, cumhuriyet projelerinden biriydi.

Mehmet Karaören (Oğlu): Hayatım Cumhuriyet gazetesinin parasıyla okutulan bir çocuk olarak geçti. Babamın gençliğinde gazeteci olarak girdiği Cumhuriyet’te, canlı bir tarih olarak bir hayat yaşandı. Yol arkadaşlarından Alev Ağabeyimizle, uzun yıllar birlikte çeşitli fraksiyonlara karşı da savaş verdiler. Cumhuriyet’e yapılan çeşitli politik saldırılara karşı da mücadele ettiler. Ama bugün Alev Ağabey’in ve Ali Sirmen’in konuşmaları da onlara cevaptır.

"Gururlandık"

Eren Karaören (Torunu): Bu kadar yıl sonra bizi buraya davet ederek ailecek gururlandırdınız. Dedemizin geçmişiyle, bu kadar güzel anılarla hatırlanması bizi çok mutlu etti. Hep hikâyeleriyle büyüdüm. Çok etkileyiciydi. Ege’nin bir köyünden tek okutulabilen çocuk... İstanbul’a geliyor ve Türkiye’nin o yıllardaki edebiyat tarihini oluşturan isimlerle beraber oluyor. Edebiyat ve düzgün Türkçe kullanma aşkıyla Cumhuriyet gazetesine geliyor. Burada hayatı geçiyor. Hayatını buraya adadığına ben çocukluğumun ilk yıllarında tanık oldum.

"Şiire de Yön Verdi"

Celal Ülgen (Avukat): Sami Karaören’in aslında herkesin bildiği yönleri var ancak hem Türk şiirinin hem Türk romanının hem Türk öyküsünün gizli eleştirmeniydi. Belki öykü, roman, şiir yazmadı ama edebiyatın bu üç dalında son derece yetkin ve son derece bilge bir kişilikti. Bu konudaki eleştirileriyle de Türk şiirine, öyküsüne, romanına yön verdi.

"Bir Çınarın Kaybı"

Ayhan Alkış (Eski Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü-Yakın arkadaşı): Sami benim ağabeyim oldu. Bana ışık tuttu. Bana ağabeylik yaptı. Cumhuriyet’in ikinci sayfasındaki yazıları düzenleyerek, beni de aydınlatan bir büyüğümdü. Aslında o bir Cumhuriyet büyüğüdür. Kaybı, Cumhuriyet’ten bir çınarın kaybıdır. Kendisini rahmetle anıyorum, ışıklar içinde uyusun.

Kılıçdaroğlu’ndan Veda Mesajı: Cumhuriyet’te İlk Yazım

Cağaloğlu, tarihi köşkün karşısında Cumhuriyet gazetesi...

Elimde daktilo edilmiş bir yazım var... Cumhuriyetin 2. sayfasında “Olaylar ve Görüşler” bölümünde yayımlanmasını istiyorum.

Gazeteye gittim, yazı için Sami Karaören ismini verdiler ve yukarı çıkmamı istediler...

Masasında oturuyordu. Heyecanla yazımı kendisine verdim...

Gülümseyerek yolcu etti...

Ve yazım sonraki hafta yayımlandı...

Burada beni asıl mutlu eden, kaleme aldığım yazının, büyük bir aydınlanmacının onayından da geçmiş olmasıydı. 2. sayfadaki yazıları özenle seçip yayımlardı...

Daha sonra defalarca görüştük, konuştuk, ülke sorunlarını tartıştık. Cumhuriyetimiz, yetiştirdiği çok kıymetli bir evladını kaybetti. Ülkemizin ve Cumhuriyet gazetesinin başı sağ olsun.

Kemal Kılıçdaroğlu

CHP Genel Başkanı

HAKKINDA: Yurt Ansiklopedisi (c. VIII, 1982-1983), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007), Sami Karaören, gazetemizde düzenlenen törenin ardından toprağa verildi (cumhuriyet.com.tr, 13 Mayıs 2022).