Muzaffer İzgü

         Hikâye, roman ve oyun yazarı, çocuk edebiyatçısı (D. 29 Ekim 1933, Adana [Merkez] – Ö. 26 Ağustos 2017, İzmir). Yoksul bir çocukluk dönemi geçirerek, bulaşıkçılık, garsonluk ve sinemalarda gazoz satıcılığı gibi çeşitli işlerde çalışıp okudu.

         İlkokulu İnönü Okulu, Gazipaşa İlkokulu, İstiklal İlkokulunda okudu, Adana’da bitirdi. Tepebağ Ortaokulu ve Diyarbakır İlköğretmen Okulundan (1952) mezun olduktan sonra Diyarbakır / Silvan (1952-56) ve Aydın’da (1956-68) on bir yıl süren ilkokul öğretmenliğinden sonra ortaokul öğretmenliğine geçiş yaptı. Buca Eğitim Enstitüsünü bitirerek (1968), eğitimcilik mesleğine 1979 yılına kadar Aydın Gazipaşa Ortaokulu'nda Türkçe öğretmeni olarak devam etti ve 1978 yılında kendi isteği ile emekli oldu. Emekli olduktan sonra İzmir'e yerleşerek hayatını serbest yazar olarak sürdürdü.

İlk yazılarını 1959 yılında Hüraydın Gazetesi'nde yayınladı. Küçük öykü ve röportajlar derleyen İzgü, 1964 yılından itibaren yazarlığını Demokrat İzmir Gazetesi'nde sürdürdü.

Zamanla, röportaj ve öykülerin yanı sıra tiyatro oyunu yazmaya yönelen İzgü, özel tiyatrolarda oynanan, radyolarda yayınlanan oyun ve skeçleriyle ün yaptı. Yazdığı ilk oyun, Nejat Uygur için yazdığı İnsaniyettin'dir.

1980'de Donumdaki Para adlı eseri için dava açıldı ve kitabın yayını 12 yıl yasaklandı, aynı yıl Ekmek Parası adlı kitabı toplatıldı. 1990'da Yeniden Doğarız Ölümlerde adlı oyunu yasaklandı.

 

Ödülleri:

 

"Hıdır Baba" öyküsüyle 1977 Nasrettin Hoca Gülmece Öykü Yarışması üçüncülük ödülü

"Anayasa, Hangi Anayasa" öyküsüyle 1977 Milliyet Sanat Dergisi Gülmece Öyküsü Yarışması ikincilik ödülü

"Donumdaki Para" kitabıyla 1978 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü

Dayak Birincisi adlı çocuk romanıyla 1980 Bulgaristan Altın Kirpi Gülmece Ödülü

"Uçtu Uçtu Ali Uçtu" romanıyla, 1980 İstanbul Uluslararası Çocuk Kitapları Fuarı birincilik ödülü

TÖMER'in düzenlediği 1997 En Başarılı Çocuk Kitapları Yarışması'nda Türkiye ikinciliği

 

Vefatı

 

Çocuk kitaplarının usta yazarı Muzaffer İzgü, kanser hastalığını nedeniyle, 84 yaşında iken, 26 Ağustos 2017 günü İzmir’de hayatını kaybetti. İzmir Katip Çelebi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine Ağustos ayının ilk haftasında kaldırılan İzgü, kanser olduğunu öğrendikten sonra evine dönmek istemiş ve tedaviyi kabul etmemişti.

İzmir'de önceki gün vefat eden, çocuk kitaplarının usta yazarı Muzaffer İzgü'nün cenazesi, 28 Ağustos 2017 günü İzmir’de düzenlenen törenin ardından defnedildi.

Alsancak Hocazade Camisi'nde öğle vakti düzenlenen cenaze törenine, Muzaffer İzgü'nün yakınlarının yanı sıra AK Parti İzmir Milletvekili Necip Kalkan, DİSK Genel Başkanı Kani Beko, şair Ataol Behramoğlu, yazar Hidayet Karakuş, oyuncu Menderes Samancılar, ilçe belediye başkanları ve çok sayıda vatandaş katıldı.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek, sanatçılar Ferhan Şensoy ile Müjdat Gezen'in de aralarında bulunduğu birçok kişi, cenazeye çelenk gönderdi.

 

"Doğdum, Okudum, Düş Kurdum, Yazdım, Gidiyorum..."

 

İzgü'nün tabutunun önüne konulan fotoğrafının altında, kendi sözleri olan "Doğdum, okudum, düş kurdum, yazdım, gidiyorum. Unutmayın, çocuk okuru olmayanın yetişkin okuru da olmaz." ifadeleri yer aldı. Tabutun üzerine konulan "Bana okumayı sevdiren Özgü'ye" yazılı bir mektup da dikkati çekti.

Muzaffer İzgü'nün cenazesi, kılınan cenaze namazının ardından Doğançay Mezarlığı'nda, geçen yıl vefat eden eşinin yanında toprağa verildi.

 

"Canımızdan Bir Parça Yitirdik"

 

Cenaze namazı öncesi gazetecilere açıklama yapan oyuncu Menderes Samancılar, ülkenin çok önemli bir değerini kaybettiğini belirterek, "Yerini doldurmak mümkün değil. İçimizde kocaman bir boşluk bırakıp gitti. Canımızdan bir parça yitirdik. Ama asıl yokluğunu bu ülke yaşayacak." dedi.

Şair Behramoğlu da Türkiye'nin yetiştirdiği en seçkin, alçak gönüllü ve üretici yazarlardan birini kaybettiklerini söyledi.

İzgü'nün, eserleriyle sonsuza kadar yaşayacağını dile getiren Behramoğlu, "Anısı da dostları hayatta olduğu sürece yaşayacak. Çocuklar kuşaklar boyunca onu okuyacak." diye konuştu.

Yazar Karakuş ise İzgü'nün, Aziz Nesin ile birlikte Türk gülmece edebiyatının iki önemli isminden biri olduğunu belirterek, "Muzaffer İzgü'nün gülmecesi düşündürürken acıtır, acıtırken gülümsetirdi. İçimizde buruk bir acı bırakırdı. Çünkü toplumsal yaşamın gerçeklerini bize sunarken acımsı bir gülmeceyle sunardı." dedi.

Muzaffer İzgü, 3 çocuk babasıydı.

 

Sanatı

 

İlk yazısı Hür Aydın gazetesinde çıkmıştı. Daha sonra mizah yazıları Akbaba (1964’ten kapanıncaya kadar) dergisinde, diğer yazı ve hikâyeleri Dönemeç, Milliyet Sanat, Karşı, Akdeniz, Kıyı, Aykırısanat, Yansıma, Çivi gibi dergilerde yayımlandı. Hür Aydın, Demokrat İzmir, Yeni Asır, Politika, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinin mizah sayfalarında yazmayı sürdürdü.

Daha çok İstanbul ve Ankara özel tiyatrolarında İnsaniyettin (1972) ve Kara Düzen (1974) gibi duygusal oyunları, radyo skeçleri ve mizahi eserleriyle tanındı. Eserlerinde toplumsal çarpıklıklara sınıfsal açıdan bakarak, Anadolu insanının sorunlarını kara mizah yöntemiyle yansıttı. Ancak İzgü, gülmeceden yalnızca güldürmek için değil, ülke gündemindeki sorunları sergilemek için yararlanan bir yazardır.

Doğan Hızlan'ın değerlendirmesiyle, "Izgü'nün sağlam bir hikâye tekniği, konu çeşitlemesi var. Hikâye anlatımındaki yalınlık, Türkçesinin kendine özgülüğü de İzgü'yü iyi bir mizah hikâyecisi olarak değerlendirmemiz için yeterli"dir.

 Üç Halka Yirmibeş romanı Bilge Olgaç tarafından 1986’da hikâyelerinden oluşturulan Öğretmen adlı eser 1991'de Kartal Tibet tarafından, İt Adası romanı 1992'de Orhan Akdeniz tarafından, Zıkkımın Kökü (yazarın yaşamöyksü) eseri aynı adla 1995'te Memduh Ün tarafından sinema filmlerine uyarlandı. Halo Dayı ve İki Öküz 1978'de, İğde Güzeli 1998'de, Dilber romanı ise 2000 yılında TV'ye uyarlandı.   

Hıdır Baba hikâyesiyle Akşehir Nasrettin Hoca Derneği 1977 Ulusal Gülmece Öyküsü Yarışması üçüncülüğünü; Anayasa Hangi Yasa ile 1977 Milliyet Sanat Dergisi Gülmece Öykü Yarışması ikinciliğini, Dayak Birincisi kitabı ile 1977 Nasrettin Hoca Altın Ödülünü, 1978 Bulgaristan Uluslararası Altın Kirpi Ödülünü ve Sviştov Ödülünü, Donumdaki Para ile 1978 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülünü, Uçtu Uçtu Ali Uçtu ile 1979 Uluslararası Masal Ödülü birinciliğini, İstanbul Çocuk Kitapları Fuarı Masal Birincilik Ödülünü ve bütün yapıtlarıyla 1997 İzmir Ödülünü aldı.

Muzaffer İzgü, Türkiye Yazarlar Sendikası,  Türkiye PEN Yazarlar Derneği, Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Tiyatro Yazarları Derneği üyesiydi.  

 

Muzaffer İzgü İçin Ne Dediler?

 

“Muzaffer İzgü, öykülerinde toplumumuzda gözlediği çarpıklıkları, öykünün kendine özgü düzeni ve havası içinde bize göstermekte, anımsatmaktadır. Çok yalın bir öykü dili olduğunu biliyoruz. Her öykü, içeriğine uygun bir kurgulama ile ortaya konulmuştur. Öykü kişileri de gerçek kişilerdir, bizim kişilerimizdir. Bu kişilerin yaşamı da bizim toplumsal yaşam ortamımızdır. Bu öykülerdeki birçok çarpıklık belki zaman içinde giderilebilir. Bu bir kültür sorunudur elbette. (...)

“İzgü, güzel dilimizin sözcüklerini çok güzel kullanmaktadır. Ama, şu 'ulan’  sözcüğüne biraz daha az yer vermeli.” (Muzaffer Uyguner)

 

ESERLERİ:

 

Roman: İlyas Efendi (1971), Halo Dayı (1973), İki Öküz (1973, Kasabanın Yarısı (1982), Üç Halka Yirmibeş (1984), Zıkkımın Kökü (1988), İt Adası (1992), Sıpa (1993), Dilber (1995), Millî Kahraman Matador Mahmut (1996), Kaçak Kız (gençlik romanı, 1997), İçimde Çiçekler Açınca (gençlik romanı, 2000), Bütün Sabahlarım Senin Olsun (2003).

Oyun: Gecekondu (1971), Gön (dört kısa oyun, 1971), İnsaniyettin (1972), Kara Düzen (1974), Reçetesi Peçete (1974), Utanmıyorum Üşüyorum (1975), Her Devrin İti (1975), Öykülerden Oyunlar (1978), Sınırda ve Duvar (1982), İsrafil'in Düdüğü (1983), İcraatın İçinden İnsan Manzaraları (1990), Dandini Vatandaş Dandini (1991), Bekçi (1991), Demokrasi Parkımız (1992), Lütfen Kızımla Evlenir misiniz? (1995), Demokrasimiz Kaç Para Eder? (1998), Herkese Bir Yastık (2000).

Gülmece Öyküsü: Gecekondu (1970), Bando Takımı (1974), Donumdaki Para (1975), Dayak Birincisi (1979), Deliye Her Gün Bayram (1980), Sen Kim Hovardalık Kim (1980), Her Eve Bir Karakol (1980), Devlet Babanın Tonton Çocuğu (1981), Lüplüp Makinası (1982), Çanak Çömlek Patladı (1983), Ortadireği Yıkan Ayı (1984), İşte Mühür İşte Sen (1984), Devletin Malı Deniz (1986), Azrail Nasıl Rüşvet Yedi (1986), Siz Bilirsiniz Paşam (1987), Demokrasimiz Kaç Para Eder (1988), Yıl Sıfır Darbe Hazır (1989), Bir Namussuz Aranıyor (1990), Bizim Ayılar Amerikalıları Çok Sever (1991), Bir Mayıs Polis Bayramı (1992), Nasıl Noel Baba Oldum (1993), Dandini Vatandaş Dandini (1994), Ayvayı Yedik (1995), Hırsız Köpek (1997), Oturaklı Başkan (1998), Herkese Bir Yastık (1999), Tom Babanın Tombalası (2000), Soyma Beni Utanırım (2002), Hükümet Çiftetellisi (2004).

Çocuk Kitabı: Ökkeş Balık Avında (1968), Ökkeş Kurt Avında (1958), Ökkeş Bahçıvan (1969), Ökkeş Kapıcı (1969), Ökkeş Lunaparkta (1970), Ökkeş Otoparkta (1970), Ökkeş Maçta (1970), Ökkeş İşportacı (1970), Ökkeş Dolmuşçu (1971), Ökkeş Denizde (1971), Murat'ın Tatili (1972), Korkak Kahraman (1973), Anneannem Askere Gidiyor (1973), Yaşasın Kanal Anneanne (1973), Anneannemin Gramofonu (1973), Ormandaki Kulübe (1973), Anneannemin Apartman Kuzusu (1974), Anneannemin Erikli Bahçesi (1974), Makasçının Oğlu (1976), Kahraman Panter (1976), Ali'nin Bisikleti (1978), Kara Pamuk (1978), Uçtu Uçtu Ali Uçtu (1979; İstanbul Çocuk Kitapları Fuarı Masal Birincilik Ödülü), Ekmek Parası (1979), Kardelen (1979), Arıcık (1979), Pazar Kuşları (1979), Bülbül Düdük (1980), Çizmeli Osman (1980), Yumurtadan Çıkan Öğretmen (1981), Karlı Yollarda (1982), Güldüren Uçurtma (1983), Kuşadalı Metin Kaptan (1985), Küçük Arı Büyük Ayı (1989), Al Yanaklı Hasan (1989), Kabakçı Amca (1989), Çıngıraklı Çoban (1989), Can Dayım (1990), Duyduk Duymadık Demeyin (1990), Süpermen İstanbul'a Düştü (1990), Nasıl Şarlo Oldum (1990), Ufağım Ama En Büyük Benim (1990), Konuşan Kedi (1990), Dedemin Bisikleti (1990), Bulutlara Simit Satan Çocuk (1990), Kurt Korkusu (1990), Altı Sepet Tek Bıyık (1990), Uzay Karpuzu (1991), Kiraz Kız (1991), Yedi Renkli Saat (1991), Hokus Pokus (1992), Uzay Dolmuşu Kalkıyor (1994), Okula Giden Robot (1994), Bisikletim Vız Vız (1995), Kızılderili Çocuklar (1995), Sarı Şapkalı Kardan Adam (1995), Eşeğin Türküsü (1995), Kuklacı Çocuklar (1995), Konuşan Balon (1995), Armutçu Ayı (1995), Kahraman Kuçu (1995), Yusuf'un Treni (1995), Uçan Eşek (1995), Anneannem Gelin Oldu (1997), Anneannem Cankurtaran (1997), Anneannem Dans Kraliçesi (1997), Yaşasın Anneannespor (1997), Anneannemin Bebeği (1997), Şarkıcı Kuşlar (2002), Anneannemin Konuk Kedisi (2002).

 

KAYNAKÇA: Seyit Kemal Karaalioglu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1974),  Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977), Atilla Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (1982), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Agâh Özgüç / Türk Filmleri Sözlüğü II-III (1992), Muzaffer Uyguner / Muzaffer İzgü (1994), Hikmet Çetinkaya / Çağımın Tanığı Üç Yazar: H. V. Velidedeoğlu-Muzaffer İzgü-Samim Kocagöz (1995), Vitrindekiler (Cumhuriyet Kitap, 6 Ağustos 1998), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. basım, (1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (6. basım, 1999), Muzaffer Uyguner / Muzaffer İzgü'den yeni mizah öyküleri (Cumhuriyet Kitap, 2.3.2000), Tom Baba'nın Tombalası (14.12.2000), Vedat Yazıcı / Martıya Mektuplar (2000), Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001), Doğan Hızlan / Müzaffer İzgü Dalya Dedi (Hürriyet, 19.10.2002), Hidayet Karakuş / O Göbek Hoplatmak İçin Yazmıyor (Varlık, Ocak 2003), Türkiye’nin en usta kalemlerinden olan 84 yaşındaki Muzaffer İzgü hayatını kaybetti (haber7.com, 26.08.2017), Usta yazar Muzaffer İzgü son yolculuğuna uğurlandı (Anadolu Ajansı – ntv.com.tr, 28 Ağustos 2017).