Huriye Baha Öniz

Eğitimci ve siyasetçi, yazar (D. 1887, İstanbul – Ö. 2 Kasım 1950, İstanbul). Tam adı Huriye Baha Hafize Öniz’dir. Baha(ettin) Bey ile Ayşe Hanımın kızlarıdır. İlk ve ortaöğrenimini Leylî Sanayi Mektebi’nde yaptı. Daha sonra Londra Üniversitesi Kadın Bölümü Bedford Koleji’nde pedagoji öğrenimi gördü. 1912’de İstanbul İnas Lisesi Fennî Terbiye öğretmenliği ile göreve başladı, kısa bir süre sonra istifa etti. 1913’te İstanbul Dârülmuallimât (Kız Öğretmen Okulu) öğretmenliğine atandı. Balkan Savaşı (1912-13) nedeniyle İstanbul’a gelen göçmenlere ders verdi, çeşitli hayır işlerinde görev aldı. 1914’te görevinden açığa alındı. 1926’da Beyoğlu 3. Rum Okulu öğretmen­liğine atandı. 1928’de Haydarpaşa Musevi Okulu, 1929’da Galata Musevi Erkek Okulu, 1929’da Hasköy İtalyan (Kaltayam) Okulu öğretmenliği yaptı. Hastalığı nedeniyle 1930’da istifa etti. 1933’te Feriköy Menemetayan (Menemetciyan), 1934’te Yeniköy Rum Okulu öğretmenliğinde bulundu.

Bu görevdeyken V. Dönemde (4 Mayıs 1931- 1 Mart 1935) Diyarbakır Milletvekili seçildi ve tüm dönem boyunca Maliye Encümeninde üyelik yaptı. İş Kanunu Lâyihası, Orman Kanunu, İzmir Vilâyeti Turistik Yolların İnşası Hakkındaki Kanun, Kayseri-Eskişehir Tayyare Fabrikasına Mütedavil Sermaye Verilmesi için kurulan geçici encümenlerde de üye olarak görev yaptı. Ankara’da bir tıp fakültesi açılmasını öngören yasa önerisi nedeniyle bir de hemşirelik okulu açılmasını savundu. 

Siyasî yaşamı V. Dönemle sınırlı kalan Huriye Öniz, 23 Haziran 1939 tarihinde İtalyan Lisesi ve Ticaret Lisesi, 2 Haziran 1946’da Erenköy Kız Lisesi, 20 Ekim 1946’da Beyoğlu Kız Lisesi Türkçe öğretmenliğine atandı. 2 Kasım 1950 tarihinde öldü. Hayrettin (1883-1916) Beyle evlenmiş ve bu evlilikten Ali Şinasi adında bir oğlu dünyaya geldi. Köprüaltı Çocukları adlı bir eseri vardır.

KAYNAK: Prof. Dr. İhsan Güneş / Türk Parlamento Tarihi - TBMM - V. Dönem 1935-1939 (II. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları,1939), TBMM Albümü (2010), İhsan Işık / TEKAA (2006, 2009, 2015) - Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) – Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014).