Nermin Erdentuğ

Antropolog, Bilim İnsanı

Doğum
Ölüm
-
Eğitim
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Kürsüsü
Diğer İsimler
Aygen Erdentuğ

Bilim insanı, sosyal antropolog (D. 1917, Malta - Ö. 2000). Nermin (Aygen) Erdentuğ, babasının esir olarak tutulduğu Malta’da doğdu. 1936 yılında İstanbul Kız Lisesi’nden ve 1940’da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Kürsüsü’nden mezun oldu. Aynı yerde asistan olarak göreve başladı ve fizikî antropoloji ile ilgili doktora çalışmasını 1942’de tamamladı. Ama sonradan etnolojiye geçti ve 1944’te doçent unvanını bu alandan aldı. 1949-51 yılları arasında bilgisini ve görgüsünü arttırmak amacıyla İngiltere ile İskandinav ülkelerinde bulundu ve özellikle sosyal antropolojiyle ilgili çalışmalar yaptı.

Erdentuğ, İngiltere’deyken Bronislaw Kasper Malinowski’nin (1884-1942) fonksiyonalist ve çağdaşı Reginald Radcliffe-Brown’un (1881-1955) bundan yararlanarak geliştirdiği strüktürel-fonksiyonalist öğretilerden etkilendi. Türkiye’ye döndükten sonra, Antropoloji Kürsüsü’nde ilk kez Sosyal Antropoloji ve Alan Araştırması derslerini açtı ve okuttu. Böylece de DTC Fakültemizde yeni bir bilim alanı olarak sosyal antropolojinin kuruluş çalışmalarını başlatmış oldu.

Erdentuğ 1956 yılında ABD’ye gitti ve yaklaşık üç yıl boyunca değişik üniversitelerde alanı ile ilgili araştırmalar yaptı; konferanslar verdi. 1959 yılında Türkiye’ye döndükten sonra etnoloji alanında profesörlüğe yükseltildi ve iki yıl sonra (1961) Etnoloji Kürsüsü’nü kurdu ve ders programını Amerikan kültürel antropolojisinin yaklaşımını ve niteliklerini yansıtacak biçimde yeniden örgütledi. Sosyal antropolojinin ülkemizde tanınması ve yayılması için büyük gayret gösterdi.

Prof. Erdentuğ, 1952-55 yılları arasında Elazığ’ın Hal ve Sün köylerinde yapmış olduğu incelemelerinin sonuçlarını, “Hal Köyü’nün Etnolojik Tetkiki” (1956) ve “Sün Köyü’nün Etnolojik Tetkiki” (1959) başlıklı kitaplarında topladı. Buradaki incelemeler sırasında, “anket metodu”nun yanı sıra, “katılarak gözlem tekniği”ni, saha araştırmasında uygulayan ilk Türk bilim kadını oldu. Döneminde Batılı etnologlar arasında yaygın bir biçimde kabul gören fonksiyonalist yaklaşım çerçevesinde yürütmüş olduğu araştırmalarını, özellikle kırsal kesimde kültür değişmesi, kültür-eğitim ilişkisi ve kalkınma girişimlerinde karşılaşılan çeşitli sorunlar üzerinde yoğunlaştırdı.

1961-80 yılları arasında DTCF Etnoloji Kürsüsü’nün ve bu kürsünün, 1980 yılında Sosyal Antropoloji ve Halkbilim olarak ikiye ayrılması ve yeniden örgütlenmesi sonrasında ise Sosyal Antropoloji Kürsüsü’nün başkanlığını yürüten Nermin Erdentuğ, meslekî yaşamı boyunca çok sayıda kitap ve makale yayımladı. Yazdığı kitaplar, fizikî antropoloji ve sosyal antropoloji tarihimizde kendilerine önemli bir yer edindiler.

ESERLERİ:

Türk Beyinleri Üzerinde İlk Antropolojik Araştırma (1941), Türklerin Kan Grupları ve Kan Gruplarının Antropolojik Karakterlerle İlgisi Üzerine Bir Araştırma (1946), Hal Köyü’nün Etnolojik Tetkiki (1956), Sün Köyü’nün Etnolojik Tetkiki (1959), A Study of the Social Structure of a Turkish Village (1959), Ankara İli ve Köylerinde Sosyal Hizmetler ve Sosyal Antropoloji Bakımından Bir Araştırma (1966), Türkiye Türk Toplumlarında Kültürel Antropolojik (Etnolojik) İncelemeler (1972), Sosyal Adalet ve Gelenekler (1977), Türkiye’de Çağdaşlaşma, Eğitim ve Kültür Münasebetleri (1981).

KAYNAKÇA: Büyük Larousse Ansiklopedisi (c. 6, 1986), Remzi Demir - Doğan Atılgan / Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve Türkiye’de Beşerî Bilimlerin Yeniden İnşası - Elli Portre (2008), İhsan Işık / Ünlü Kadınlar (Türkiye Ünlüler Ansiklopedisi, c. 6, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2017).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör