Osmanlı dönemi bürokratı,
devlet admı, bakan, II. Abdülhamit dönemi
İstanbul
Belediyesi başkanlarından (D. 1857, İstanbul – Ö. 1922, İstanbul). Sübyan Mektebi’nde okudu, Arapça, Farsça ve
Fransızcayı özel olarak öğrendi. On üç yaşında girdiği devlet hizmetleri
sırasında Divan ve Sadrazamlık (Mühimme), Şubelerinde kâtiplik ve müdürlük
yaptı. Dahiliye Müsteşarlığında, Takvim-i Vekâyi Nazırlığında, Devlet Şurası
üyeliğinde; Beyrut ve Bursa valiliklerinde bulundu. 14 Haziran 1906-18 Temmuz
1908 yılları arasında (II. Abdülhamit döneminde) İstanbul Şehreminliğini (belediye
başkanlığı) yaptı. 1908’de II. Meşrutiyetin
ilanıyla açıkta kaldı. 1919’da Mütareke döneminde kısa bir süre Dahiliye
Nazırlığında bulundu. 1922’de İstanbul’da öldü.
Reşat Mümtaz Paşa’nın o dönemde dillere destan
güzellikte bir konağı vardı. Reşit Mümtaz Paşa tarafından 1860 yılında
yaptırılan bu görkemli yapı 1940 yılında bir yangın sonucu yok olmuştur.
İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisleri ve
Partiler Tarihi kitabının yazarı Rakım
Ziyaoğlu, Reşit Mümtaz Paşa’nın şehreminliği sırasında birçok yenilik ve yeni
uygulama getirdiğini yazıyor. Burada bir bölümüne yer veriyoruz;
“Dört ayda bir maaş alan memur ve işçiler, her ay
düzenli maaş almaya başladı; yılda bir maaş da ikrâmiye gerçekleştirildi.
Belediyeciliğe yeni bir anlayış getirildi ve çalışanların sadece kırılan
cüzdanları değil, onurları da kurtarıldı. “Belediye Zabıta Talimatnâmesi”nin
bugün de kullanılan birçok maddesi Reşit Paşa döneminde uygulamaya koyuldu.
Ekmek gramajı, temiz imâlat ve satış gibi konular yasal önlemlerle kontrol
altına alındı. İlk kez tanzim satışlarını gerçekleştirdi.”
KAYNAK: Turgut Çeviker / İbret albümü 1908 (1991),
Reşit Mümtaz Paşa Konağı (gisele.ecrivain.istanbul.over-blog.com, 12.12.2015).
