Şair (D. 5 Ocak 1921, Havran / Balıkesir - Ö. 17 Ocak 2004,
Ankara). Pulurlu Halk Ozanı Âşık Süleyman, amcasıdır. İlkokulu Havran’da
bitirdi. Balıkesir Lisesi (1940) mezunu. 1944 yılında bir bakanlıkta memurluğa
atanarak Ankara’ya yerleşti. 1947 yılından kapatılıncaya kadar Ankara
Halkevinin Dil ve Edebiyat Kolu Başkanlığını yürüttü. 1955 yılında memurluktan
ayrılarak Ulus gazetesi muhabirliği ile gazeteciliğe başladı. Ulus,
Zafer, Hakikat, Medeniyet, Halkçı Ankara, Telgraf, Devrim ve Adalet gazetelerinde
istihbarat şefliği, muhabirlik, yazarlık, yazı işleri müdürlüğü yaptı. 1982
yılında Adalet gazetesinde çalışırken emekliye ayrıldı.
Yetişmesinde edebiyat öğretmenleri Mahir İz ile Cezmi Tahir
Berktin’in etkileri oldu. İlk şiirleri Balıkesir Lisesinin yayın organı olan Alkım
(1936-1937, ilk şiir 15 Aralık 1936) ile 7 Gün (1940) dergilerinde
çıktı. 1966-69 yılları arasında Ankara’da aylık sanat dergisi Çaba’yı
(36 sayı) çıkardı. Şiirleri sonraki yıllarda Yedigün, Bahçe, Türk Dili, Türk
Edebiyatı gibi çok sayıda dergide yer aldı ve İngilizce, Fransızca ve
Farsçaya çevrildi. Ölümüne kadar, ünlü beste-karlarca iki yüz kırk şiiri Türk
sanat müziği formunda ve değişik makamlarda bestelendi. Altmıştan fazla şiiri,
Metin Everes, Yıldırım Gürses, Selahattin İçli, Cinuçen Tanrıkorur, Erol Sayan,
avni anıl Selami Şahin gibi ünlü bestekârlar tarafından Türk Sanat Müziğinin
çeşitli makamlarında bestelendi. Türk şiirine ve Türk Sanat müziğine
hizmetlerinden dolayı birçok defa ödüllendirildi. TRT Genel Müdürlüğü de Halil
Soyuer’in hayatını “Yörelerimiz Türkülerimiz” içinde iki ayrı programda kayda
geçti. Erzurum Atatürk Üniversitesi, Elazığ Fırat Üniversitesi, Malatya İnönü
Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi ve İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Fen
Edebiyat fakültelerince Halil Soyuer’in şairliği lisans ve doktora tezi olarak
ele alındı. İstanbul Şairler ve Bestekarlar Derneğince 1999 yılında “Yılın Şair
Babası” seçildi. Kitaplarıyla çok sayıda kuruluştan ödüller aldı. Adı,
memleketi Havran’da bir caddeye verildi. Sürekli Basın Kartı sahibi, MESAM ve
İLESAM üyesiydi. Mezarı Edremit Havran’dadır.
Halil Soyuer İçin Ne Dediler?
“Elli yıldır değişmeyen ve her geçen gün giderek artan bir
hayranlık ve gıpta ile şiirlerini okumaktan nadir görülen taze bir heyecan
duyarım...” (Yılmaz Karakoyunlu)
“Halil Soyuer’in söyleyişteki dikkate değer meziyeti, yerli, millî
ve tarihi söyleyişte yeni hayatın olayları, heyecanları ve esprileriyle yüklü
yeni bir çeşni verebilmesidir. Halil Soyuer’in şiirleri, doğrudan doğruya
Anadolu’nun bağrından fışkıran bir millî şiir realitesinin müjdelerinden
biridir..” (Nihad Sami Banarlı)
“Şair serbest tarza hiç iltifat etmiyor. Tatlı lisanımızın her
zaman intibak ettiğini gördüğümüz hece vezni ile ifadeye çalışıyor. Birkaçı
müstesna yine çoğunda halk ağzını kullanıyor. Hem de kendisine has bir tarzda.
Zaten bugün hakiki şiiri yaratmaya doğru yönelenler, ne eskiyi taklit
ediyorlar, ne de birbirlerini tekrar. Hepsi de kendisine göre bir şahsiyet
yaratma yolunda (…)
“Nedense Halil şiirlerinde mizaha biraz fazla yer veriyor gibi
ama, buna sebep onun geniş muhayyilesidir. İlhamının fazlalığı yatağına
sığmayan bir nehrin taşmasını andırıyor. Gerek bu, gerekse teşbihlerinin
fazlalığı, şairin göze çarpan iki hususiyetidir ki ilerde bunlardan sıyrıldığı
gün, daha ileri bir hamle yapacaktır.” (Gültekin Sâmanoğlu)
ESERLERİ:
ŞİİR: Liman (yay. haz. Hüseyin Yurdabak, 1950), Kin (1952),
Aylak İnsanlar Kenti (1965), Kör Kuyu (1970), Akşamüstü (1975),
Gönül Dağları (1990), Sonbahar Çiçekleri (1991), Sorma Hiç (1993),
Zaman Akıp Gidiyor (anılar, şiirler, 1994), Sevgi Çiçekleri (1996),
Sevgi Burcu (1997), Kader Faslı (1997), Yürektir Sevginin Vatanı (1998),
Sevgi Bende Hiç İzine Çıkmadı (1999), Sevgi Seli (2000), Sevgi
Bağları (2001), Bakış Mektubu (2002).
ANI-SEÇKİ: Anılarla Şairler Albümü (1982), Şair
Dostlarım (2004).
ARAŞTIRMA: Ankara Kabadayıları (1995).
KAYNAK: Gültekin Samanoğlu / Liman (Hisar, sayı: 4, Haziran 1950),
Hüseyin Yurdabak / Halil Soyuer’in Şiirleri (1950), Ayhan İnal / Halil Soyuer,
Hayatı ve Şiirleri (1981), TDE Ansiklopedisi (c. 8, 1976-98), Seyit Kemal
Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1982), Behçet Necatigil /
Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Mustafa Ceylan / Halil Soyuer /
Hayatı-Sanatı-Eserleri (2000), TBE Ansiklopedisi (2001), Hüseyin Yurdabak /
Şiirle Yaşayanlar Antolojisi (2003), Ahmet Tufan Şentürk – Fazıl Bayraktar
(Çağrı, Mart 2004), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
Sihirden ışık
var ışıktan büyü
Baktıkça aklımı
bozar gözlerin
Kaşlar
üstündeki ipek örtüyü
Kirpik
uçlarıyla üzer gözlerin
Gidişin aklımı
baştan kaçırır
Gülüşün
kadehsiz şarap içirir
Ellerin boynuma
ipi geçirir
Merhamete gelir
çözer gözlerin
Aysız gecelerde
mehtap yaratır
Buluşmamız için
fırsat aratır
Zarf istemez
diye ayak diretir
Kağıtsız
mektuplar yazar gözlerin
(Yürektir Sevginin Vatanı, 1998)
Mecbur ki bahar gelmeye dünyamıza her yıl
Yağmur yaradan emri ki hep yağmağa mecbur
Ay parlayacak gösterecek kendini gökte
Mecbur şu güneş ertesi gün doğmağa mecbur
Basmışsa sıcak yaz günü mecbur da o yüzden
Dağ ormana tutkunsa da orman dağa mecbur
Bin bir çiçeğin açması hoş kokması hoştur
Mecbur arının ağzına bal sığmaya mecbur
Seller köpürüp taşsa da toprakana memnun
Yaprak dala, dal gövdeye kökler suya mecbur
Gözler kapanır kendiliğinden uyur insan
El tutmaya dil tatmaya göz uykuya mecbur
Göz görmeğe mecbur açılıp baktığı anda
Aylar yılı günler ayı terketmeye mecbur
Geldik şu güzel aleme emreyledi Allah
Gelmişse vakit can gidecek gitmeye mecbur
Konmuş bu düzen bir kere kim gelse değişmez
Binler yüze, yüzler ona onlar Bir'e mecbur
Takdir-i ilâhi denilen bir yasa var ki
Herkes göğe mecbur yine herkes yere mecbur
(Yürektir Sevginin
Vatanı, 1998)
İzmir benim, Van benim
Şeref benim, şan benim
Kars, Erzurum, Erzincan
Konya Ardahan benim
Seneler kutlu bana
Aylar umutlu bana
Her an haykırıyorum
TÜRKÜM ne mutlu bana
Cesaretin candadır
Şöhretim dört yandadır
Benim bütün cevherim
Damardaki kandadır
Seneler kutlu bana
Aylar umutlu bana
Her an haykırıyorum
TÜRKÜM ne mutlu bana
(Yürektir Sevginin
Vatanı, 1998)