İslâm bilgini (D. 1859, İstanbul – Ö. 25 Ağustos 1943, İstanbul).
Ünlü Halvetî şeyhi Muhammed Nasûhî-i Üsküdarî’nin oğludur. Çocukluğu babasının
sürgünde bulunduğu bölgelerde geçti. İlköğrenimini İstanbul’a döndükten sonra
mahalle mektebinde tamamladı. Kur’an’ı ezberleyerek hafız oldu. 1876
Osmanlı-Rus savaşına gönüllü olarak katıldı ve Plevne Cephesinde savaştı.
Savaştan döndükten sonra Fatih Medresesinde derse başlayarak Düşenbeli Ahmed
Hamdi Efendi’den icazet (yeterlilik, diploma) aldı. Dersiâm (halka ders vermeye
yetkili hoca) ve müderris olarak 1904’te ders vermeye başladı. Çeşitli
okullarda ve 1907’de Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne (Siyasal Bilgiler Fakültesi)’de
kelâm (İslâm felsefesi), tefsir (Kur’an-ı Kerim yorumu), hadis (Hz. Muhammed’in
söz ve davranışları) dersleri verdi. II. Meşrutiyet’in ilânından (1908) sonra
İstanbul’dan milletvekili oldu. 31 Mart Olayı’ndan (13 Nisan 1909) sonra
Abdülhamid’in hal fetvasının hazırlanmasında rol oynadı.
Darü’l-Hikmeti’l-Aliyye başkan vekilliği ve Ayan (senato) başkanlığı yaptı.
İstanbul’un TBMM’yi teslim alışından sonra emekliye sevk edildi. Akâid
Dersleri (1908) adlı bir eseri vardır.
“Semtimiz Çarşamba’da Fethiye mahallesi idi. Cenab Şehabeddin ile
konuşuyorduk. Onun da şiire merakı varmış, biz hemen her gece şiirle meşgul
olmaya başladık. Fethiye mahalle kahvesinde Hocazade Mustafa Asım efendi ile
ahbap olduk hocazade bizi şiire teşvik etti: Çocuklar, siz doktorluktan evvel
şair olunuz, dedi. Yazı hayatımız üzerinde Hocazadenin çok, ama pek çok himmeti
vardır, bunu daima takdirle yad ediyorum.” (Hüseyin Suad Yalçın)
KAYNAK: Hakkı Tarık Us / Elli Yıl Mecmuası (tsz, s.62-63),
Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. III, 1968),
“Ağralı, Sedat” (Büyük Larousse, 1986), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).