Semahat Özdenses

Besteci, Türk Sanat Müziği Sanatçısı, Ses Sanatçısı

Doğum
27 Temmuz, 1913
Ölüm
03 Temmuz, 2008
Eğitim
Üsküdar Kız Sanat Okulu
Burç

Türk Sanat Müziği ses sanatçısı ve bestecisi (D. 27 Temmuz 1913, İstanbul – Ö. 3 Temmuz 2008, İstanbul). Gerçek adı: Emine Semahat Özdenses. Üsküdar Harmanlık İlkokulunda okudu. Üsküdar İmrahor’da Türk Sanat Müziği Ortaokuluna devam etti. Babası Çanakkale şehitlerinden Yüzbaşı İshak Efendi ve annesi Pakize hanımdır. 1939 yılında Yüzbaşı Fâruk Ergökmen’le evlenmiş, Maçka Valide Çeşmesi semtindeki evinde sakin bir hayat geçirmiş ve Türk musikisine yeni isimler kazandırmak için hocalık yapmıştır.

 

Sanat hayatı

 

1934 yılında yakın dostları olan Bedriye Hoşgör hanım’ın evinde Lem’i Atlı, Hayriye Hanım, Kemal Niyazi Seyhan’la tanıştı ve Özdenses’in sesini dinleyen üstadlar, hemen derslere başladılar.

Bu olay onun okulu bırakması ve tamamemn kendisini musikiye yönlendirmesi için ilk adım olmuştu. Yaklaşık dört ay sonra Beyoğlu Ambasadör’deki iki odalı Radyo Evinde Medeni Aziz Efendi‘nin “Kerem eyle mestane kıl” isimli eseri ilk şarkısını okuyordu.

İlk şarkı ile kendini kendini birden plak piyasasıyla tanıştırdı ve Odeon plak şirketi ile sesini duyurmaya başlayan Özdenses, bir yandanda Lem’i Atlı, Refik Fersan ve Faire Fersan’dan dersler almaya devam etti.

İlk plağı, İsmail Hakkı Bey‘in Hüzzam makamındaki “Beklerim hergün bu sahillerde” isimli şarkısı ile piyasa çıktı.

1938 yılında Ankara Radyosu’na davet edildi. Müzik eğitimi ve canlı yayınlarla, emekli oluncaya kadar Ankara Radyosuna devam etti. Kadıköy Belediyesi’ne bağlı Altunizade Kültür ve Sanat Merkezimizde, çok sayıda öğrenciye ders verdi.

1940 yılında bestekarlık hayâtına başlayan Semahat Özdenses, Uşşak makamında “Akşam oldu hüzünlendim ben yine” ve “Her mevsim içimden gelir geçersin” Hüzzam makamındaki “Dün gece mehtaba dalıp hep seni andım” adlı şarkılarıyla, adını altın harflerle Türk musikisi bestekarları listesine yazdırıyordu.

Semahat Özdenses’in toplam 35 adet bestesi, TRT repertuarında bulunmaktadır. 1971 yılında İstanbul’a gelerek, İstanbul Radyosu’nda göreve başladı.

 

Vefatı:

 

Semahat Özdenses, 3 Temmuz 2008 günü, Meme kanseri nedeniyle tedavi gördüğü İstanbul Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde vefat etti. Özdenses’in cenazesi, Maltepe Merkez Camisi’nde ikindi vakti kılınan cenaze namazının ardından Şıhlı Mezarlığı’nda toprağa verildi. Cenazesi ki cenaze töreninin ardından toprağa verildi.

 

Semahat Özdenses gözyaşlarıyla uğurlandı

 

Cenaze törenine, Özdenses’in yakınları, sanatçı dostları, Maltepe Belediye Başkanı Fikri Köse ve vatandaşlar katıldı. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ise çelenk gönderdi.

Törene katılan Bülent Ersoy, Özdenses’in çok kıymetli bir müzik insanı ve bestekâr olduğunu söyledi. Ersoy, “Musiki sevenlerin ve musikiye gönül verenlerin başı sağ olsun. Eserlerini herkes zevkle okur ve dinlerdi. Böyle büyük sesler artık yetişmiyor. Kuraklığa doğru gidiyoruz. Tek tesellimiz, onun eserlerinin gönlümüzde yaşayacak olması” dedi. Şarkıcı Ali Rıza Binboğa ise Özdenses’i hiçbir zaman unutmayacaklarını ifade etti.

 

‘Bu kayıplarla bir dönem sona eriyor’

 

Gönül Paçacı (İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı sanatçı öğretim elemanı ve Boğaziçi Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü öğretim görevlisi):

Semahat Özdenses, geçtiğimiz günlerde kaybettiğimiz Avni Anıl gibi, belirli bir kuşağın temsilcisiydi. Bu sanatçıları, klasik biçimli şarkı formunun en son temsilcileri olarak niteleyebiliriz. Maalesef bu kayıplarla bir dönem kapanıyor. Semahat Özdenses, üslubuyla toplumun beste hafızasında önemli bir yer edinmişti. Onun şarkılarını o dönemki gençliğin pop müzik ihtiyacını karşılamak gibi düşünebiliriz. Biz bu şarkılardan hareketle makam ve üslup konseptlerine dair pek çok bilgi edindik.

 

‘Çok önemli bir insandı’

 

İnci Çayırlı (İstanbul  Radyosu emekli ses sanatçısı, İTÜ  Türk Müziği Devlet Konservatuvarı  emekli öğretim görevlisi):

Sesi ve eserleriyle çok önemli bir sanatçımızdı. Belki çok fazla eseri olmayan bir besteciydi, ama şarkıları yıllarca gündemden düşmedi. Musiki meclislerinde de doğru sözlülüğüyle, sohbetiyle, bir hanımefendi olarak çok yer etmiştir.

Saydığım ve sevdiğim bir kişiydi; yıllarca TRT’de birlikte musiki yaptık. Avni Anıl’dan sonraki çok önemli kayıplarımızdan biri. Hepimiz çok üzüldük; dostluğu bakımından da, yaşlı bir bestekâr olarak bizim gibi daha genç kuşak sanatçılara olan saygısı bakımından da çok önemli bir insandı.

 

‘Besteleri çok sevilmişti’

 

Tülin Yakarçelik (İstanbul Radyosu emekli ses sanatçısı, İTÜ  Türk Müziği Devlet Konservatuvarı  emekli öğretim görevlisi):

Semahat Özdenses, hepimizin büyüğü, bizden önceki nesilden sevgili ablamızdı. Kadın besteci hakikaten çok az olduğu için, kendisinin besteleri toplumda çok sevilmişti. Herkes bir şeyler çiziktirebilir, ama kalıcı olmak zordur.

Semahat Ablamız’ın besteleri hafızalarda yer etti. Kişi olarak da fevkalade sevilen, fevkalade tatlı biriydi.

 

‘Önemli bir bestekârdı’

 

Alaeddin Yavaşça: (İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuvarı öğretim üyesi):

Semahat Özdenses, çok eskiden beri tanıdığımız değerli bir ablamızdı. Pek çok plak yapmış ve zamanında bu plaklar çok fazla satmıştır. Yaptığı her eser pek çok sanatçı tarafından icra edilmiştir ve hâlâ da edilmeye devam etmektedir. Bir hanım bestekâr olması da özellikle önemlidir; Melahat Pars’la birlikte, en önemli kadın bestekârlarımızın başında gelirdi.

 

Mezarı kayboldu, sonra bulundu

 

7. ölüm yıldönümü nedeni ile kendisine küçük bir anma töreni düzenlemek isteyen 4 şarkısının söz yazarı ve ses sanatçısı Onur Akay, İstanbul Kurtköy Yeni Şıhlı Mezarlığı'na gidince, Özdenses'in mezarının kayıp olduğunu öğrendi ve 2 Temmuz 2015 tarihli Aydınlık Gazetesi’nde, ‘Son yılların en büyük sanat ayıbı’ başlığı ile yazdığı yazısında sanatçının mezarının olmadığını duyurdu. Bunun üzerine, TSK Mehmetçik Vakfı bunu bir görev bildi ve Mezarlıklar Müdürlüğü ile temasa geçti. TSK Mehmetçik Vakfı İstanbul Anadolu Yakası Temsilciliği görevlileri, çabaları sonucunda eserlerinin telif hakkını Mehmetçik Vakfı'na bağışlayan Semahat Özdenses’in mezar yerini yaptırdı.

 

Ödülü

 

Kültür ve Turizm Bakanlığımın 2008 yılı “Kültür ve Sanat Hizmet Ödülü"nü kazandı.

 

Vefatından sonra, Kadıköy Belediye Başkanlığınca Kadıköy Kültür Merkezine ismi verildi. Üsküdar İlçesi Boybey Sokakta ikamet ettiği sokağın diğer adı da, Semahat Özdenses Sokağı olarak adlandırıldı.

 

KAYNAKÇA: Semahat Özdenses vefat etti (haber7.com, 3 Temmuz 2008), Semahat Özdenses gözyaşlarıyla uğurlandı (milliyet.com.tr, 05.07.2008), Türkiye Kültür ve Sanat 2009 Yıllığı (2009), Son yılların en büyük sanat ayıbı’ (aydinlik.com.tr, 2 Temmuz 2015), Semahat Özdenses (turksanatmuzigi.org, 19 Şubat 2018), Semahat Özdenses (1913-2008) (musikiklavuzu.net, 10 Ocak 2019).

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör