Hayriye Ünal

Şair ve yazar. 6 Ekim 1973, Afyon doğumlu. Aslen Fethiyeli bir aileden olup yazar ve eğitimci İbrahim Ünal’ın kızıdır. İlk, orta ve lise öğrenimini Ankara’da tamamladı (1991). ODTÜ Matematik Bölümü (1997) mezunu. Yüksek lisansını 2005’te Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsünde tamamladı. 1998 yılında İran Büyükelçiliğinin Tahran’da Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinden seçilmiş öğrencilere verdiği Farsça dil ve edebiyat eğitim programını tamamladı. 1995-96 yıllarında radyo programcılığı, 1997-98 öğretim yılında özel bir kolejde matematik öğretmenliği yaptı. 2004 yılından itibaren musahhihlik ve redaktörlük yaptı. Eylül 1980’den itibaren Ankara’da yaşadı.

Yazı hayatına 1997’de Hece dergisinde İngilizceden çeviriler yaparak başladı. İlk şiiri “Gözleri Kamaşanlar İçin Üç Kısa Şarkı”, Hece dergisinde (Eylül 1997) yayımlandı. Daha sonra şiir, yazı ve çevirilerini; Dergâh (1998-2005), Son Duvar (1998), Kaşgar, İpek Dili, Yeni Dergi (1997-99), Atlılar (1999-2001), Heceöykü (2004-), Edebiyat ve Eleştiri (2005), Yasakmeyve (2005-), Merdivenşiir (2005), Kökler (2005-2006), Kırklar (2003) ve Hece (1997, 2002-) dergilerinde yayımladı.

Ünal, anlık duygulanımları ısrarla reddeden, belli bir atmosferi başarıyla yansıtan uzun şiirlerini ikinci şiir kitabı Ademin Kızlarından Biri’nde topladı. Sert Geçecek Bu Kış kitabındaki bazı denemelerinde lirik şiiri sert bir söyleyişe uyarladı. Ancak bu kitapta daha çok dramatik monoloğu söyleşimsel bir evrende kurgulayarak, çoksesli şiir örnekleri verdi. Yer yer bilinçdışı dağılmalarla esrik bir tutumla yazdı, ancak genel şiirsel tutumunun etik bir zemin üzerinde olduğu kabul edildi.

Yazı çalışmalarını, özellikle modern Türk şiiri üzerine yoğunlaştırdı. Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Ece Ayhan, Cahit Zarifoğlu gibi modern Türk şiirinin önemli temsilcileri ile ilgili incelemeler yaptı. Bunun yanı sıra, roman ve hikâye üzerine eleştirel denemeler yazdı. 2006 yılında Hece dergisinin “Şiir ve Hakikat”, “Şiir ve Edebî Miras”, “Şiir ve Geleceğin İnşası”, “Şiirle Bir İnsan Getirmek”, “Edebiyat, Şiir, Metafizik…”, “Şiirin Kavgası” başlıklı dosyalarının editörlüğünü yaptı. TYB tarafından düzenlenip Kırım’da gerçekleştirilen Türkçenin 6. Uluslararası Şiir Şölenine “Elhan-ı Kıtal” adlı şiiriyle katıldı (2005). Sadık Yalsızuçanlar, Ünal’ın “zihnî ve metafiziksel bir birikime yaslandığı kadar, bir kişisel ödeşmenin de tanığı olan dizelerin(in) arasında yeni, çarpıcı imgelerin bir kristal gibi her yaklaşana farklı bir kapıyı araladığını” yazdı.

“Hayriye Ünal şiiri için ilk bakışta kullanılabilecek en anlamlı ve kuşatıcı sözcük ‘enerjik’ olmalıdır sanırım. Gerçekten de kolay rastlanmaya­cak ölçüde enerjik bir şiir yazıyor Hayriye Ünal. İnsicamı farklı, disipline edilmesi zor; hatta birazcık uçarı, haydut ve bizim şiir biriki­mimiz açısından bakıldığında avangard. Kuşatılması, bir çırpıda kavranma­sı, akılda tutulması zor dizelerle örüyor şiirini. Sınırları zorlanmış bir zihin evreni eşliğinde açımlanan, dizelerin aralarında gülümseyen ve geniş bir okuma çabasıyla zenginleştirildiği anlaşılan münbit bir bilgilenmenin yansı­maları neredeyse bütün şiirlere sindirilmiş durumda.” (Ali Emre)

“İsmet Özel ‘Var mıdır nalçaları sevincin’ diye sorarken Ünal ‘Saçları vardır aşkın’ diye somut ve kes(k)in bir cevap üretir. Şiirlerin genelinde bir ethos olarak taşınan uzlaşmaz tavır bu cevabın tarihsel vüs’atinin sınanışına geçit vermez. Bir ‘zamanlar diyaloğu’nun gerektirdiği açık-uçluluk ve belirsizlik ortadan kaybolur böylelikle. Şiir, dünyayı tanımaya çalışırken dünya katı bir uzaklığa çekilir ve susar. Konuşan sadece şiirdir artık. “ (Murat Güzel)

“Teknik başarının uzantısı olarak değerlendirilebilecek, Hayriye Ünal’ın konuşma tarzında sözün gücü var. Diri, öfkeli, savaşkan bir öz var Hayriye Ünal’ın konuşmasında.” (Osman Özbahçe)

ESERLERİ (Şiir):

Saçları Vardır Aşkın (2000), Ademin Kızlarından Biri (2003), Sert Geçecek Bu Kış (2006).

HAKKINDA: Korkut Soylu / Saçları Vardır Aşkın (Hece, Şubat 2001), Osman Özbahçe / Söyleşi “Hayriye Ünal’la Saçları Vardır Aşkın Üzerine” (Atlılar dergisi, Şubat-Mart 2001), Murat Güzel / Şiirin Dişi Dili: Hayriye Ünal’ın Şiiri (Dergâh, Aralık 2001) - Şiirin Ödevi ya da Âdemin Kızlarından Biri: Eleştirel Bir Çözümleme (Dergâh, Şubat 2005), Osman Özbahçe / Dergilerde Şiir (Dergâh, Ağustos 2002 - Kökler, Temmuz-Ağustos-Eylül 2003) - Kayıp Kişi (Dergâh, Şubat 2004), Orhan Kahyaoğlu / Mor Külhani-Ece Ayhan Şiiri Sunuşu (2004).